Povezane objave

• Svetski dan muzike u Novom Sadu 21/06
• Promocija knjige u Američkom kutku u Novom Sadu 17/12
• Od oktobra najavljeni novi štrajkovi prosvetara! 05/09

U muzeju Grada Novog Sada, na Petrovaradinskoj tvrđavi, do 08. aprila 2021. trajaće izložba “Znamenite žene Novog Sada”. Koje su to žene i čime su doprinele razvoju grada, može se saznati posetom, uz poštovanje epidemioloških mera, ovom muzeju. Izložba je otvorena 08. marta, simbolično, na Međunarodni dan žena.

A, savremeno, novo, doba i dalje nosi teret jednakosti, kao i pre gotovo jednog veka. Položaj žena u društvu je i dalje aktuelno pitanje. Prema podacima Svetskog ekonomskog foruma, položaj žena je bolji u 95 zemalja, dok 14 država beleži pogoršanje. Srbija se nalazi na 42. mestu od 110 država, koliko ih je na listi.

Prema objavljenim podacima SEF, najbolji položaj imaju žene na Islandu, zatim u Norveškoj, Finskoj, Švedskoj i na Filipinima. Političko angažovanje i ekonomska stabilnost su, gotovo, nemogući za žene Malavia, Burunde i Mozambika.

Bez pune ravnopravnosti

Iako se Srbija nalazi u sredini liste, Udruženi sindikati Srbije „Sloga“ tvrde da je ekonomski i socijalni položaj žena u državi sve gori. Sa tom tvrdnjom, delimično se, složio i Zoran Pašalić, zaštitnik građana, ocenivši da, uprkos naporima države, žene i devojčice u Srbiji nisu u punoj meri ravnopravne. A, Evropski pokret u Srbiji smatra da je kriza izazvana pandemijom kovida19 ukazala na sistemske propuste, kada su u pitanju žene. Evropski pokret skrenuo je pažnju da se mora raditi na sveopštoj svesti po pitanju položaja žena, jer moderno društvo ne sme dozvoliti rodnu diskriminaciju, nasilje, mobing…

Istaknute Novosađanke

Sa sličnim problemima suočavala se i 21 poznata Novosađanka, koje su našle mesto u muzejskoj postavci. Predstavljamo tri žene čiji je rad uticao na ekonomski, ali društveni razvoj samih žena, ali i grada Novog Sada.

Judita Horović bila je prva samostalna preduzetnica. Rođena je i odgojena u trgovačkoj porodici i bila je obrazovana. Nasledila je porodični posao (trgovina prehrambenom robom) i bila je jedina žena na popisu uticajnih jevrejski porodica iz 1844.

Četiri godine kasnije u pisanom zahtevu, Judita je pokušala da objasni važnost ženskog organizovanja. Međutim, tadašnji Magistrat odbio je zahtev za osnivanje prve ženske organizacije u Novom Sadu. Gotovo dve decenije kasnije, novosadske Jevrejke osnovale su “Novosadsko izraelitsko dobrotvorno žensko društvo”, a baš po ideji Judite Horović.

Jedna od najistaknutijih Novosađanki, koja je insistrirala na obrazovanju žena, bila je Savka Subotić. Učestvovala je u otvaranju srpskih viših devojačkih škola u Novom Sadu, Pančevu i Somboru. Zaslužna je i za ekonomsko jačanje žena na selu. Naime, uticala je da se stari zanati kapitalizuju (vez, tkanje, obrada vune).

Tadašnji handmade proizvodi – ćilimi, srpsko platno i vez plasirani su na tržište Hasburške monarhije, ali i dalje u svet. Među priznanjima je i nagrada na Pariskoj izložbi 1900. godine. Bila je supruga advokata, književnika i političara, Jovana Subotića.

Vera Pavlović bila je poznata komunistkinja, koja je odrasla u Novom Sadu, a studije medicine na Beogradskom univerzitetu upisala je pred početak II svetskog rata.

U Komunističku partiju Jugoslavije primljena je 1940. godine i bila izabrana za članicu Mesnog komiteta Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Međutim, 1941. godine uhapsili su je pripadnici okupacionih, mađarskih vlasti. Mučena je u novosadskom zatvoru “Armija”. Najpre je bila osuđena na smrt, koja je bila zamenjena kaznom zatvora u trajanju od 12 godina. Iz ženskog zatvora “Marijanostra”, Nemci su je prebacili u logor Ravensbrik, gde je ubijena i spaljena. Imala je 24. godine.

pročitajte još i:

Žene koje su promenile srpsku nauku