Na današnji dan – 5. maj

Povezane objave

• Na današnji dan – 15. decembar 14/12
• Na današnji dan – 19. mart 18/03
• Na današnji dan – 4. april 03/04

Dogodilo se na današnji dan – 5.5.

1705. godine –  Umro je rimsko-nemački car Leopold I. Uspešno se borio protiv Turaka, a slavu mu je donela odbrana Beča 1683. godine. Za vreme njegove vladavine (od 1658. godine) Srbi su se, pod vođstvom patrijarha Arsenija Čarnojevića, doselili u južnu Ugarsku i u Srem.

Kjerkegor

1813. godine –  Rođen je danski filozof Seren Kjerkegor, začetnik filozofije egzistencijalizma (“Ili-ili: fragmenti života”, “Pojam strepnje”, “Bolest na smrt”, “Stadijumi na životnom putu”, “Filozofske mrvice”).

1815. godine –  Rođen je francuski pisac komedija i vodvilja Ežen Martin Labiš. Neke od njegovih komedija ubrajaju se u najpopularnije komedije 19. veka (“Slamni šešir”, “Put gospodina Perišona”).

Karls Marks

1818. godine –  Rođen je nemački filozof Karl Hajnrih Marks, teoretičar modernog socijalizma i komunizma. Sa Fridrihom Engelsom napisao je 1848. godine Komunistički manifest (“Prilog kritici Hegelove filozofije prava”, “Teze o Fojerbahu”, “Osamnaesti brimer Luja Bonaparte”, “Kapital kritika političke ekonomije”).

Pročitajte i: Biografija Karla Marksa

Napoleon Bonaparta

1821. godine –  Umro je francuski car Napoleon I Bonaparta, jedan od najvećih vojskovodja u istoriji, čiji su osvajački pohodi izmenili Evropu. Umro je na ostrvu Sveta Jelena kao britanski zatvorenik.

Pročitajte i: Biografija Napoleona Bonaparte

1846. godine –  Rođen je poljski pisac Henrik Sjenkjevič, autor romana “Quo vadis”, i dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1905. godine.

1855. godine –  Crnogorski knez Danilo I Petrović doneo je Opšti zemaljski zakonik u koji su unete imovinske i poreske reforme.

1860. godine –  Italijanski revolucionar Đuzepe Garibaldi sa svojih “hiljadu crvenih košulja” isplovio je iz Đenove prema Siciliji, koju je osvojio krajem jula.

1883. godine –  Rođen je srpski kompozitor i muzički pisac Petar Konjović, rektor Muzičke akademije u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti i upravnik Muzikološkog instituta (“Knez od Zete”, “Vilin veo”, “Koštana”, “Seljaci”).

1904. godine –  Na brdu Volujica kod Bara postavljena je prva radio-telegrafska stanica Markonijevog sistema na Balkanu.

1930. godine –  Britanske vlasti u Indiji uhapsile su Mahatmu Gandija zbog njegove kampanje građanske neposlušnosti.

1936. godine –  Italijanske trupe pod komandom feldmaršala Pjetra Badolja okupirale su Adis Abebu, prestonicu Etiopije. Istog dana 1941. godine u oslobođeni grad ušao je etiopski car Haile Selasije I.

1945. godine –  Sovjetske trupe su u Drugom svetskom ratu ušle u mesto Pinemunde, odakle su Nemci ispaljivali rakete “Fau 1” i “Fau 2”. Američke trupe su oslobodile nemački nacistički koncentracioni logor Mathauzen.

1954. godine –  General Alfredo Štresner je vojnim udarom oborio predsednika Paragvaja Federika Čaveza, započevši tako 34-godišnju diktaturu.

1955. godine –  Odlukom saveznika, Savezna Republika Nemačka ponovo je stekla suverenitet.

1961. godine –  Iz Kejp Kanaverala je lansiran kosmički brod “Merkjuri” prva kosmička letelica SAD s ljudskom posadom, kojim je upravljao Alen Bartlet Šepard.

1977. godine –  Umro je nemački državnik i ekonomista Ludvig Erhard zapadnonemački kancelar (1963-1966) u vreme privrednog oporavka zemlje nakon Drugog svetskog rata.

1978. godine –  Teroristička organizacija “Crvene brigade” saopštila je da je ubila bivšeg premijera Italije Alda Mora, otetog u martu 1978. godine. Njegovo telo pronađeno je dva dana kasnije u vozilu u centru Rima.

1981. godine –  Bobi Sends postao je prvi od deset pripadnika Ire koji je umro u zatvoru Mejz, u Severnoj Irskoj, od posledica štrajka gladju.

1993. godine –  Umro je američki pisac i intelektualac Irving Hou čije je najpoznatije delo “Svet naših očeva”, studija o istočno-evropskim Jevrejima imigrantima u Sjedinjenim Američkim Državama.

1999. godine –  Indonezija i Portugal potpisale su dokument kojim je priznata nezavisnost Istočnog Timora.

2001. godine –  Pripadnici pobunjeničke grupe UNITA su u Angoli kidnapovali 51 dečaka i 9 devojčica iz internata za ratnu siročadkoji se nalazi izvan Kaksita, severo-istočno od Luande. Prilikom pobune, poginulo je oko 200 civila.

2003. godine –  Ruanda je oslobodila više od 22.000 zatvorenika, koji uglavnom bili umešani u masakr koji je 1994. godine počinila Hutska milicija, kada je ubijeno oko 800.000 etničkih Tutsija i umerenih Huta. U zatvoru je ostalo oko 80.000 ljudi, gde većina čeka suđenje.

2003. godine –  Umro je Valter Sisulu, jedan od veterana u borbi protiv belaca koji su manjina u Južnoj Africi i dugogodišnji prijatelj i mentor Nelsona Mendele, najpoznatijeg borca protiv aparthejda.

2004. godine –  U aukcijskoj kući “Sotbi” u Njujorku Pikasova slika “Dečak sa lulom” postigla je cenu od 104.168.000 dolara, što je predstavljalo svestki rekord u aukcijskoj prodaji slika do tada.

2005. godine –  Na parlamentarnim izborima u Velikoj Britaniji Laburistička partija Tonija Blera osvojila je apsolutnu većinu u britanskom parlamentu, a premijer Toni Bler treći uzastopni mandat.

2009. godine –  Odlukom Žalbenog veća Haškog tribunala Veselinu Šljivančaninu izrečena je kazna od 17 godina zatvora za zločine u Vukovaru, umesto prvobitne kazne od 5 godina. Istovremeno, Žalbeno veće je potvrdilo prvostepenu presudu pukovniku bivše JNA Miletu Mrkšiću, kojom je osuđen na 20 godina zatvora.

2012. godine –  U Japanu je počeo proces zatvaranja poslednjeg aktivnog nuklearnog reaktora, od 50 koliko ih je radilo u zemlji do katastrofe u Fokušimi 2011. godine.

2014. godine –  Umro je britanski režiser, scenarista i glumac Timoti Džon Bajford, koji je veći deo svog radnog veka proveo u Srbiji. Iza njega su ostale najbolje TV serije za decu: “Neven”, “Poletarac”, “Babino unuče”, “Metla bez drške”, “Nedeljni zabavnik” …