Na današnji dan – 3. mart

Povezane objave

• Na današnji dan – 6. septembar 05/09
• Na današnji dan – 2. septembar 01/09
• Na današnji dan – 13. avgust 12/08

Dogodilo se na današnji dan – 3.3.

Robert Huk

1703. godine – Umro je engleski naučnik i pronalazač Robert Huk, koji je usavršio barometar, teleskop i mikroskop i prvi otkrio ćelijsku strukturu biljaka. Postavio je osnovni zakon teorije elastičnosti (“Hukov zakon”).

1707. godine – Umro je car Aurangzeb, najmlađi sin cara Džehana, poslednji veliki mogulski vladar Indije. Tokom njegove vladavine od 1658. godine Mogulsko carstvo je teritorijalno prošireno, ali je oslabljeno iznutra progonima hinduizma i fanatičnim širenjem islama.

1808. godine – Francuske trupe pod komandom maršala Joakima Mire zauzele su Madrid.

Aleksander Grejem Bel

1847. godine – Rođen je američki fizičar škotskog porekla Aleksander Grejem Bel, pronalazač električnog telefona 1875. godine. Bavio se istraživanjem mehanike govora i 1872. godine je u Bostonu osnovao školu učitelja za gluvoneme.

1861. godine – Manifestom cara Aleksandra II ukinuto je kmetstvo u Rusiji. Više od 47 miliona kmetova oslobođeno je feudalnog odnosa i dobilo pravo da trguje, da se bavi zanatima i svim poslovima u privredi.

1875. godine – U Pariskoj operi prvi put je izvedena Bizeova opera “Karmen”.

1878. godine – Potpisan je Sanstefanski mirovni ugovor Rusije i Turske kojim je Rusija pokušala da “istočno pitanje” reši u svoju korist i stvaranjem Velike Bugarske, koja je obuhvatila i neka područja istočne Srbije, obezbedi prevlast na Balkanu. Zbog žestokog protivljenja evropskih sila, Srbije i Grčke izvršena je revizija Sanstefanskog ugovora na Berlinskom kongresu u junu iste godine.

1886. godine – Nakon srpskog poraza kod Slivnice, Srbija i Bugarska zaključile su Bukureštanski mir. Tromesečni rat koji je počeo kralj Milan Obrenović zbog pripajanja istočne Rumelije Bugarskoj, znatno je oslabio kraljev položaj u zemlji.

1918. godine – U Brest-Litovsku je potpisan mirovni ugovor Sovjetske Rusije i Nemačke i njenih saveznika u Prvom svetskom ratu. Zbog unutrašnje nestabilnosti i izostanka podrške sila Antante, sovjetska vlast bila je prisiljena da napravi velike teritorijalne ustupke i pristane da Nemačkoj plati ratnu odštetu.

1924 – Narodna skupština u Ankari ukinula je Muslimanski kalifat i proterala iz zemlje kalifa i njegovu porodicu, kao deo reformi u modernizaciji zemlje predsednika Kemala Ataturka (Atatuerk).

1924 – Kraljevina Italija je anektirala Slobodnu Državu Rijeku.

1944 – Američki vojni avioni pojavili su se iznad Berlina, prvi put u Drugom svetskom ratu.

1974 – U dotad najtežoj nesreći u istoriji civilnog vazduhoplovstva, poginulo je svih 346 ljudi u turskom putničkom avionu DC-10, koji se srušio blizu Pariza.

1980 – Vođa partije ZAPU Robert Mugabe je ubedljivom većinom dobio prve slobodne izbore u Rodeziji (Zimbabve) i potom formirao prvu većinsku crnačku vladu.

1988 – Umro je poljski violinista Henrik Šering (Henryk Szeryng) jedan od najvećih majstora violine 20. veka. Afirmisao se među vrhunske virtuoze već na početku karijere (1933) i sa širokim repertoarom od barokne do savremene muzike, priređivao koncerte širom sveta. Gostovao je i na Dubrovačkim letnjim igrama.

1991 – Stanovnici Letonije i Estonije su ubedljivom većinom glasali za nezavisnost od Sovjetskog Saveza.

1996 – Konzervativna Narodna partija Hosea Marije Asnara (Jose Maria Aznar) pobedila je na parlamentarnim izborim u Španiji, čime je okončana 13-godišnja vladavina socijalističkog premijera Felipea Gonsalesa (Gonzalez).

1996 – Umrla je francuska spisateljica Margaret Diras (Marguerite Duras), autor više romana među kojima su najpoznatiji “Moderato kantabile”, “Bestidnici”, “Mornar iz Gibraltara”. Napisala je i scenarij za film “Hirošima, ljubavi moja”.

1996 – U eksploziji bombe podmetnute u autobus u centru Jerusalima poginulo je 19 ljudi, među kojima i bombaš-samoubica.

1996 – Jugoslovenske vlasti uhapsile su Radoslava Kremenovića i Dražena Erdemovića, koje je Haški sud osumnjičio za ratne zločine počinjene u Srebrenici u julu 1995, i predale ih Međunarodnom sudu. Kremenović je, nakon istrage pušten, jer sud nije dokazao njegovu krivicu, a Erdemović, prvi optuženi koji je priznao krivicu, osuđen je na pet godina zatvora.

1997 – Najmanje 125 ljudi je poginulo, a više od 450 ranjeno kada je putnički voz u pakistanskoj provinciji Penđab u punoj brzini izleteo iz šina.

2000 – Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu osudio je ratnog komandanta snaga bosanskih Hrvata generala Tihomira Blaškića na 45 godina zatvora, zbog zločina koje su hrvatske snage počinile nad Muslimanima u srednjoj Bosni 1992-94. Apelaciono veće smanjilo je kaznu Blaškiću na 9 godina zatvora.

2002 – Građani Švajcarske izjasnili su se na referendumu da njihova država postane članica Ujedinjenih nacija.

2004 – Srbija je dobila manjinsku vladu na čelu sa premijerom Vojislavom Koštunicom, koji je lider Demokratske stranke Srbije (DSS). Vlada je izabrana uz podršku Socijalističke partije Srbije (SPS).

2004 – U Francuskoj je zakonom zabranjeno nošenje muslimanskih feredža u državnim školama.

2005 – Avanturista Stiv Foset (Steve Fossett) prva je osoba na svetu koja je letela oko sveta bez prekida. Njegova letilica je sletela u Kanzas (SAD) nakon skoro tri dana provedenih u vazduhu.

2008 – Umro je jedan od najvećih italijanskih i svetskih tenora 20. veka Đuzepe di Stefano, koji je nastupao u najvećim svetskim operskim kućama, uključujući milansku Skalu, njujorški Metropoliten i bečku i berlinsku operu. Upamćen je i po duetima sa čuvenom grčkom operskom divom Marijom Kalas.

2009 – Odlukom Okružnog suda u Beogradu rehabilitovana je jedna od najvećih srpskih glumica Živana-Žanka Stokić, koja je za života bila optužena da je u vreme Drugog svetskog rata kulturno i umetnički sarađivala sa okupatorom.

2010 – Umro je slikar i pisac Momo Kapor. Objavio je više od četrdeset knjiga, među kojima su najpoznatije “Foliranti”, “Provincijalac”, “Ada”, “Una”, “Od sedam do tri”, “Beleške jedne Ane”, “Hronika izgubljenog grada”. Autor je velikog broja dokumentarnih filmova i televizijskih emisija.

2012 – Pristalice vrhovnog verskog vođe ajatolaha Ali Hamneija osvojile su više od 75 odsto glasova na parlamentarnim izborima u Iranu i ubedljivo porazile snage predsednika Ahmadinedžada. Državni mediji navode da je na izbore izašlo preko 67 odsto od 48 miliona Iranaca sa pravom glasa.