Na današnji dan – 15. maj

Povezane objave

• Na današnji dan – 21. septembar 20/09
• Iznenađujuće činjenice o Hemingveju 02/07
• Na današnji dan – 8. decembar 07/12

Dogodilo se na današnji dan – 15.5.

536. godine – Engleski sud je osudio na smrt zbog preljube i incesta Anu Bolen, drugu ženu kralja Henrija VIII, i njenog brata lorda Rošfora.

1571. godine – Tatari su osvojili i zapalili Moskvu.

1767. godine – Đenova je Francuskoj prodala ostrvo Korziku.

1773. godine – Rođen je austrijski državnik knez Klemens Meternih, gotovo 40 godina najuticajnija ličnost u Evropi, kao ministar inostranih poslova i kancelar Austrije (1809-48). Smatra se oličenjem apsolutističkog režima. Sa ruskim carem Aleksandrom I osnovao je Svetu alijansu čiji je osnovni cilj bio gušenje nacionalnih pokreta u Evropi.

1796. godine – Trupe Napoleona Bonaparte ušle su u Milano.

1847. godine – U Italiji je umro irski političar Danijel O’Konel, zvan Osloboditelj. Kao član britanskog parlamenta, uspeo je da prisili vladu da prihvati zakon o emancipaciji katolika (1829). Smatra se jednim od najboljih govornika 19. veka.

1848. godine – U Beču je izbio ustanak protiv apsolutističkog režima koji je primorao austrijsku carsku vladu da povuče oktroisani ustav donet 25. aprila i da raspiše izbore.

Pjer Kiri

1859. godine – Rođen je francuski fizičar Pjer Kiri. Proučavao je magnetizam i radioaktivnost, a sa suprugom Marijom otkrio je 1898. godine polonijum i radijum. Nobelovu nagradu za fiziku 1903. godine supružnici Kiri podelili su sa Antoan-Anrijem Bekerelom.

1886. godine – Umrla je američka književnica Emili Dikinson. Njene pesme otkrivene su i izdate nakon njene smrti, a tek u 20. veku stekla je ugled jedne od najvećih američkih pesnikinja.

Bulgakov

1891. godine – Rođen je ruski pisac Mihail Afanasjevič Bulgakov, autor romana “Bela garda”, pretočenog u dramu “Dani turbina” koja je s velikim uspehom igrana u teatru MHAT. Poznat je po satiričnim i groteskno-fantastičnim pripovetkama, i po romanu “Majstor i Margarita”.

1914. godine – Umro je istoričar i književni kritičar Jovan Skerlić, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske akademije. Svojim književnim i javnim radom značajno je uticao na kulturni i politički život u Srbiji na početku 20. veka (“Istorija srpske književnosti”).

1918. godine – Prva avionska pošta u svetu krenula je između Njujorka, Filadelfije i Vašingtona.

1923. godine – Velika Britanija priznala je Transjordan pod emirom Abdulahom kao nezavisnu državu.

1940. godine – U SAD su počele da se prodaju prve najlon čarape.

1940. godine – Kapitulirala je holandska vojska u Drugom svetskom ratu.

1943. godine – Raspuštena je Komunistička internacionala (Kominterna).

1945. godine – Nemačke trupe napustile su Jugoslaviju u Drugom svetskom ratu tokom kojeg je za četiri godine poginulo je 1.706.000 ljudi, a zemlja je porušena i opustošena.

1948. godine – Novostvorenu državu Izrael su napali egipatski avioni, a sa severa i istoka libanske i jordanske trupe.

1955. godine – U Beču je potpisan Austrijski državni ugovor kojim je okončana desetogodišnja saveznička okupacija, a Austrija postala nezavisna republika u granicama od 1. januara 1938. godine.

1957. godine – Velika Britanija je izvršila prvu probu hidrogenske bombe u centralnom Pacifiku.

1987. godine – Umrla je američka filmska glumica Rita Hejvort holivudski seks simbol četrdesetih godina 20. veka (“Samo andjeli imaju krila”, “Đilda”, “Dama pod sumnjom”).

1989. godine – Sovjetski predsednik Mihail Sergejevič Gorbačov objavio je u Pekingu kraj kinesko-sovjetskih raskola.

1991. godine – Edit Kreson postala je prva žena premijer Francuske.

1992. godine – Hiljade pristalica opozicije u Azerbejdžanu zauzele su zgradu parlamenta i predsedničku palatu u Bakuu. Narednog dana s vlasti je zbačen predsednik Ajaz Mutalibov koji je potom izbegao u Moskvu.

1992. godine – Tokom povlačenja Jugoslovenske narodne armije (JNA) iz Bosne, u Tuzli je napadnut vojni konvoj. Poginulo je 49 vojnika.

1996. godine – Desničarski lider Atal Bihari Vadžpaji je postao premijer Indije, pošto je njegova partija Baratija Džanata na parlamentarnim izborima osvojila relativnu većinu. To je bilo prvi put da hindu nacionalista dobije mesto premijera.

1996. godine – Skupština SR Jugoslavije je smenila guvernera Narodne banke Jugoslavije Dragoslava Avramovića, tvorca privredne reforme koja je početkom 1994. godine zemlju izvukla iz hiperinflacije. Avramović je prethodnog dana u ekspozeu u Skupštini optužio vladu SR Jugoslavije da blokira pregovore sa medjunarodnim finansijskim organizacijama i time gura zemlju u propast.

1999. godine – Italija je dobila novog predsednika Karla Azelja Čampija.

2001. godine – Šef UNMIK-a Hans Hekerup potpisao je u Prištini “Ustavni okvir za samoupravu na Kosovu” uprkos protivljenju Srba s Kosova, koji su smatrali da taj najviši pravni akt pokrajine nije u skladu s rezolucijom UN o njenom budućem statusu.

2002. godine – Narodna banka Jugoslavije je saopštila da je dinar postao konvertibilan u svim tekućim transakcijama sa inostranstvom, po prvi put od 1946. godine, kada je Jugoslavija postala članica MMF.

2003. godine – Haški tribunal za ratne zločine počinjene u Ruandi osudio je na doživotni zatvor bivšeg ministra informacija Eliezera Nijitegeka a bivšeg gradonačelnika Lorenta Semanzu na 25 godina zatvora, zbog učešća u genocidu 1994. godine.

2009. godine – Beogradski radio B92 obeležio je 20 godina rada. Radio i televizija B92 emitovali su program na celoj teritoriji Srbije, a ta medijska kuća bavila se i izdavaštvom, organizovanjem kulturnih priredbi i humanitarnim radom.

2012. godine – Karlos Fuentes, romansijer, pripovedač, dramski pisac i esejista, jedan je od najznačajnijih meksičkih i latinoameričkih pisaca XX veka, umro je u 83. godini. Autor je više od dvadeset knjiga proze, među kojima su i romani: Smrt Artemija Kruza, Sveto mesto, Terra Nostra, Stari Gringo, Dijana, Godine s Laurom Dijaz, Srećne porodice, Volja i sudbina, Adam u raju.

2014. godine – U 18 gradova i opština u Srbiji proglašeno je vanredno stanje zbog višednevnih obilnih padavina, izlivanja reka i poplava koje su izazvale klizišta i rušenje kuća, puteva, vodovoda i druge infrastrukture. U poplavnom talasu je poginulo 57 ljudi.