Na današnji dan – 8. mart

Povezane objave

• Na današnji dan – 16. mart 15/03
• Na današnji dan – 7. mart 06/03
• Danas je Svetski dan radija! 13/02

Dogodilo se na današnji dan – 8.3.

1500. godine – Portugalski moreplovac Pedro Alvarez Kabral krenuo je iz Lisabona na put u Indiju. Promenivši dotad poznatu rutu, udaljio se od afričke obale u pravcu zapada, prema Južnoj Americi i tako otkrio današnji Brazil, proglasivši ga portugalskom kolonijom. Iste godine brazilsku obalu otkrio je Španac Vićente Pinzon.

1846. godine – U Beogradu je otvorena prva čitaonica u Srbiji, nazvana Srpsko cčitalište, kasnije Čitalište beogradsko.

1879. godine – Rođen je srpski slikar i vajar Mihailo Milovanović, jedan od osnivača Udruženja likovnih umetnika Srbije, ratni slikar Vrhovne komande srpske vojske u Prvom svetskom ratu, autor čuvenih portreta srpskih vojvoda Radomira Putnika, Živojina Mišića, Stepe Stepanovića i Petra Bojovića, kralja Petra I Karađorđevića i regenta Aleksandra Karađorevića.

1879. godine – Rođen je nemački hemičar i fizičar Oto Han, koji je s Fricom Štrasmanom 1939. godine otkrio cepanje jezgra atoma urana pomoću neutrona, čime je otvorio eru nuklearnih reaktora. Dobitnik je Nobelove nagrade za hemiju 1944. godine.

1889. godine – Umro je švedski brodski inženjer i pronalazač Džon Erikson, izumitelj prvog uspešnog brodskog vijka.

1910. godine – U Kopenhagenu je održana Druga konferencija žena socijalista, na inicijativu nemačke revolucionarke Klare Cetkin. Na ovoj konferenciji je ustanovljen praznik Dan žena u znak sećanja na demonstracije američkih žena u Čikagu 8. marta 1909. godine. Prva proslava Dana žena u Srbiji održana je 1914. godine.

1917. godine – Nemirima i štrajkovima u Petrogradu, počela je “Februarska revolucija” u Rusiji.

1921. godine – Francuske trupe su ušle u Diseldorf i druge gradove u Ruru pošto Nemačka nije isplatila ratnu štetu, što je bila obavezna prema Versajskom mirovnom ugovoru potpisanom posle Prvog svetskog rata.

1922. godine – U Zagrebu je izvršena smrtna kazna vešanjem nad Alijom Alijagićem, koji je 1921. godine u Delnicama izvršio atentat na jugoslovenskog ministra unutrašnjih poslova Milorada Draškovića, tvorca Obznane, vladine uredbe kojom je zabranjen rad Komunističke partije Jugoslavije.

1942. godine – Japanske trupe su u Drugom svetskom ratu zauzele glavni grad Burme Rangun, dan nakon što su grad napustili Britanci.

1942. godine – Umro je kubanski velemajstor Hose Raul Kapablanka, svetski prvak u šahu od 1921. do 1927. godine. Titulu je osvojio pobedivši u meču nemačkog velemajstora Emanuela Laskera, a izgubio je od ruskog velemajstora Aleksandra Aljehina.

1950. godine – Sovjetski maršal Kliment Vorošilov objavio je da je SSSR u septembru 1949. godine isprobao atomsku bombu, u vreme kada se smatralo da je SAD jedina država koja poseduje nuklearno naoružanje.

1965. godine – U Južni Vijetnam se iskrcalo 3.500 američkih marinaca, čime je počelo masovno uključenje kopnenih trupa SAD u Vijetnamski rat. Početkom 1968. godine broj američkih trupa u Južnom Vijetnamu popeo se na 525.000.

1971. godine – Bokser Džo Frejzer pobedio Mohameda Alija i osvojio titulu apsolutnog prvaka sveta u teškoj kategoriji. U “meču veka” u njujorškom Medison skver gardenu Ali je pokušao da povrati titulu svetskog šampiona koja mu je bila oduzeta 1968. godine zbog odbijanja da ode u Vijetnamski rat. Ali nije uspeo da povrati staru formu, bio je sporiji i teži nego ranije i Frejzer je pobedio odlukom sudija posle 15 rundi.

1973. godine – U eksploziji automobila bombe, koju su podmetnuli pripadnici IRA-e ispred zgrade glavnog londonskog suda (Old Bailey) i sedišta Skotland Jarda u Londonu, poginula je jedna osoba, a ranjeno je 238.

1993. godine – Uz posredovanje Međunarodnog komiteta Crvenog krsta iz logora u Bosni i Hercegovini pušteno je 5.540 zarobljenika zatočenih tokom bosanskog rata. Prema saznanjima te organizacije ostalo je zatočeno još 3.100 zarobljenika u srpskim, hrvatskim i muslimanskim logorima.

1994. godine – Više od sto intelektualaca iz celog sveta potpisalo je Apel svim evropskim vladama i UN zahtevajući da spreče masakre u Bosni i na teritoriji cele bivše Jugoslavije i da SR Jugoslavija preda teško naoružanje UN. Ukoliko jugoslovenske vlasti to odbiju, zatraženo je da se njeno naoružanje uništi bombardovanjem iz vazduha, “maksimalno štedeći ljudske živote”.

1999. godine – Vojska Šri Lanke je, u blickrig operaciji, zauzela više od 500 kvadratnih kilometara teritorije na severu zemlje, koja je bila pod kontrolom separatističke gerilske grupe Tamilski tigrovi. U sukobima separatista i vladinih snaga od 1983. godine poginulo je oko 57.000 ljudi.

2001. godine – NATO je odobrio ulazak jugoslovenskih vojno-policijskih snaga u prvi sektor Zone kopnene bezbednosti na administrativnoj granici Srbije i Kosova. Zona kopnene bezbednosti uspostavljena je na osnovu Kumanovskog sporazuma, koji su u junu 1999. godine potpisali NATO i Vojska Jugoslavije po završetku vazdušnih udara NATO na SR Jugoslaviju. Jugoslovenske snage ušle su u prvi sektor 14. marta.

2001. godine – Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu formirao je poseban tim za istragu zločina Oslobodilačke vojske Kosova. Prve optužnice protiv Albanaca sa Kosova podignute su u februaru 2003. godine.

2001. godine – U 102. godini umrla je Dam Ninet de Valoa, balerina i osnivač Britanskog kraljevskog baleta.

2004. godine – Tribunal u Hagu otpečatio je optužnice protiv hrvatskih generala Mladena Markača i Ivana Čermaka, za zločine nad srpskim civilima u Kninskoj krajini tokom vojne akcije Oluja u avgustu 1995. godine. Nakon toga obojica su se dobrovoljno predali tom sudu, koji ih je oslobodio krivice, Čermaka 2011. godine a Markača godinu dana kasnije.

2005. godine – U specijalnoj operaciji u Čečeniji ubijen je lider separatista Aslan Mashadov, kojeg Moskva tereti za seriju smrtonosnih napada u Rusiji, uključujući i otmicu u školi u Beslanu, kada je poginulo oko 400 talaca, od kojih su polovina bila deca.

2010. godine – U verskim sukobima u centralnoj Nigeriji poginulo je najmanje 500 osoba.

2013. godine – Umro je Evald Hajnrih fon Klajst poslednji živi učesnik neuspelog atentata na Adolfa Hitlera 1944. godine.

2014. godine – Avion kompanije Malezija erlajns sa 239 putnika i članova posade na relaciji Kuala Lumpur Peking izgubio je kontakt s kontrolom leta u Vijetnamu. Uprkos opsežnoj potrazi u koju se uključilo više država, njegova sudbina ostala je do danas nepoznata.