Na današnji dan – 7. jun

Povezane objave

• Na današnji dan – 23. april 22/04
• Na današnji dan – 18. maj 17/05
• Na današnji dan rođen je Horhe Luis Borhes 24/08

Dogodilo se na današnji dan – 7.6.

1494. godine – Portugalija i Španija potpisale su sporazum u Tordesiljasu o podeli Novog sveta. Granicu je odredio papa Aleksandar VI da bi sprečio sukobe kolonijalnih sila. U 17. i 18. veku u borbu za kolonije umešali su se Englezi i Holanđani koji nisu poštovali papinu podelu.

1502. godine – Rođen je Ugo Buonkompanjo, papa Grgur XIII od 1572. do 1585. godine. Reformisao je Julijanski kalendar (1582), koji je kasnije po njemu nazvan Gregorijanski.

1523. godine – Nakon pobede nad Dancima, Gustav Vasa proglašen je, kao Gustav I, kraljem Švedske. Time je ukinuta Kalmarska unija formirana 1397. godine između Švedske, Danske i Norveške.

Pol Gogen – autoportret

1848. godine – Rođen je francuski postimpresionistički slikar Pol Gogen, čije je delo imalo značajan uticaj na razvoj ekspresionizma i na formiranje fovizma kao pravca u slikarstvu. Najpoznatija dela: “Materinstvo”, “Beli konj”,
“Plemkinja”, “Dve devojke s Tahitija”.

1848. godine – Umro je ruski književni kritičar i filozof Visarion Grigorjevič Bjelinski, osnivač ruske realističke estetike. Formulisao je teorijsku osnovu novog pravca u ruskoj književnosti nazvanog “naturalna škola”, a kao uzor isticao je Gogoljeva dela “Pismo Gogolju”, “Književne maštarije”.

1861. godine – U američkom gradu Nju Orleansu izvedena je prva predstava striptiza.

1862. godine – SAD i Velika Britanija su potpisale sporazum o suzbijanju trgovine robljem.

1896. godine – Rođen je mađarski državnik Imre Nađ, premijer od 1953. do oktobra 1956. godine, kada je u Mađarskoj izbila antikomunisticcka pobuna. Pobuna je ugušena sovjetskom intervencijom, a Nađ je uhapšen i osuđen na smrtnu kaznu koja je izvršena u junu 1958. godine.

1905. godine – Norveški parlament (Storting) doneo je odluku o raskidu unije sa Švedskom i srgnuo s prestola kralja Oskara I koji se protivio toj odluci. Za novog kralja izabran je danski princ Karl pod nazivom Hakon VII.

1920. godine – Rođen je francuski političar i publicista Žorž Marše, generalni sekretar Francuske Komunističke partije od 1972. do 1994. godine i, uz Enrika Berlinguera (KP Italije) i Santijaga Karilja (KP Španije), jedan od protagonista reformi u komunisticckom pokretu u Zapadnoj Evropi početkom osamdesetih godina prošlog veka (evrokomunizam).

1921. godine – Otvoren je prvi parlament Severne Irske.

1929. godine – Ponovo je uspostavljena Papska država (Vatikan) u Rimu. Crkvena država prestala je da postoji 1870. godine kada je sa gradom Rimom inkorporirana u ujedinjenu Italiju.

1935. godine – Umro je srpski hemičar Sima Lozanić, prvi rektor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske akademije. Bio je ministar privrede i spoljnih poslova u vladama Srbije 1894. i 1905. godine. Izučavao je razne oblasti hemije, a najvažniji su njegovi radovi iz organske hemije i elektrosinteze.

1935. godine – Umro je ruski biolog Ivan Vladimirovicc Mičurin, koji je metodom aklimatizacije uzgajio nove otporne vrste južnih biljaka (trešnja, kajsija, vinova loza) i na taj način proširio njihov areal prema severu.

1939. godine – Kralj Džordž VI i kraljica Elizabeta došli su u posetu SAD. To je bila prva poseta britanskog monarha ovoj zemlji.

1942. godine – Okončana je četvorodnevna bitka za pacifička ostrva Midvej, u kojoj su Amerikanci naneli prvi ozbiljan poraz Japancima u Drugom svetskom ratu. Počeo je nemački napad na Sevastopolj.

1948. godine – Predsednik Čehoslovačke Eduard Beneš podneo je ostavku, ne želeći da potpiše novi ustav prema kojem su komunisti preuzeli vlast u zemlji.

1971. godine – Sovjetski vasionski brod “Sojuz II” spojio se u zemljinoj orbiti sa svemirskom stanicom “Saljut”.

1973. godine – Kancelar Zapadne Nemačke Vili Brant doputovao je u Izrael, u prvu posetu jednog zapadnonemačkog lidera ovoj zemlji.

1974. godine – U Ivanjici je puštena u rad prva zemaljska satelitska stanica u Jugoslaviji za međukontinentalne telefonske linije i TV programe.

1980. godine – Umro je Henri Miler, jedan od najpoznatijih američkih pisaca. Najpoznatija dela “Rakova obratnica” (1934) i “Jarčeva obratnica” (1939), dugo su zabranjivane u SAD, objavio je u Parizu, gde je radio kao novinar.

1981. godine – Izraelski avioni su razorili irački nuklearni reaktor “Osirak” blizu Bagdada.

1988. godine – U Bangladešu je islam proglašen državnom religijom, a jake policijske snage stavljene su u stanje pripravnosti da bi sprečile proteste protivnika ove odluke.

1990. godine – Predstavnički dom američkog Kongresa izglasao je zabranu prodaje kompjutera i telekomunikacione opreme SSSR-u dok Moskva ne otpočne pregovore o nezavisnosti Litvanije.

1992. godine – Sedam dana nakon poslednjeg dogovora o prekidu vatre, borbe na bosansko-hercegovačkom ratištu su nastavljene. U Sarajevu su artiljerijski dueli trajali po dvadest sati.

1993. godine – U saobraćajnoj nesreći u Nemačkoj poginuo je jedan od vrhunskih svetskih košarkaša Dražen Petrović (28), koji je bio i jedan od najboljih hrvatskih košarkaša svih vremena i državni reprezentativac bivše Jugoslavije.

1996. godine – Vojna hunta Mjanmara (bivša Burma) donela je zakon kojim je onemogućila rad Nacionalne lige za demokratiju, glavne opozicione partije pod vođstvom Aung San Su Chi, dobitnice Nobelove nagrade za mir.

1998. godine – Jake policijske snage Republike Srbije rasturile su u Prištini proteste kosovskih Albanaca koji su 57. dan uzastopno protestovali protiv srpskih vlasti pod motom “Kosovo – najveći zatvor na svetu”.

1999. godine – U Indoneziji su održani demokratski parlamentarni izbori, prvi put nakon 40 godina.

2000. godine – U Kolombu, glavnom gradu Šri Lanke poginule su 22 osobe, među kojima i jedan ministar, a oko 600 je ranjeno kada je bombaš-samoubica aktivirao eksploziv na proslavi Dana ratnih heroja u tom gradu.

2005. godine – Umrla je En Benkroft dobitnica Oskara i Tonija, čiju su karijeru obeležile uloge učiteljice Helen Keler u filmu “Čudotvorka” i zavodljive gospođe Robinson u “Diplomcu” filmskoj ikoni iz 1967. godine.

2006. godine – Američki bombarderi ubili su Abu Musaba al-Zarkavija lidera iračkog ogranka al-Kaide.

2008. godine – Umro je Dino Rizi jedan od najvećih italijanskih reditelja, u čijim su filmovima igrali poznati italijanski glumci, među kojima su Sofija Loren, Vitorio Gasman, Alberto Sordi.

2014. godine – Umro je istaknuti slovenački i jugoslovenski novinar Jurij Gustinčić, koji je dugo pisao za beogradski dnevnik “Politika” i bio njen višegodišnji dopisnik iz Londona i Njujorka. Pisao je i za Borbu, Vreme, Slobodnu Dalmaciju, Mladinu, a kao vrstan spoljnopolitički komentator radio je i za Televizije Beograd i Ljubljana.