Na današnji dan – 12. novembar

Povezane objave

• Na današnji dan – 7. april 06/04
• Na današnji dan – 10. septembar 09/09
• Na današnji dan – 14. januar 13/01

Dogodilo se na današnji dan – 12.11.

1812. godine – Nakon povlačenja iz Moskve, ostaci Napoleonovih trupa pretrpeli su teške gubitke na reci Berezini.

1833. godine – Rođen je ruski kompozitor i hemičar Aleksandar Porfirijevič Borodin, jedan od “Velike petorice”, čije je delo značajno doprinelo razvoju ruske simfonijske i kamerne muzike. Na svom životnom delu, operi “Knez Igor” radio je 18 godina, a dovršili su ga Rimski-Korsakov i Glazunov, stvorivši remek-delo ruske romantične opere. Autor je i značajnih radova iz hemije i biohemije.

1840. godine – Rođen je francuski vajar Ogist Roden, jedan od najvećih umetnika s kraja 19. i početka 20. veka. Njegovo delo objedinilo je romantičarski duh i moderne težnje i presudno uticalo na evropsko vajarstvo. Najznačajnija dela: “Mislilac”, “Poljubac”, “Balzak”, “Gradjani Kalea”, “Vrata pakla”, “Večni idol”.

1859. godine – Rođen je srpski arhitekta Andra Stevanović, član Srpske kraljevske akademije, profesor Velike škole i Beogradskog univerziteta. Projektovao je više značajnih građevina, među kojima zgrade Narodnog muzeja i Akademije nauka u Beogradu.

1866. godine – Rođen je kineski revolucionar i državnik Sun Jat Sen, prvi predsednik Kine nakon zbacivanja dinastije Mandžu 1911. godine. Osnovao je 1905. godine Saveznu ligu (Tun-men-hoj) iz koje je nastala politička stranka Koumintang. Nakon njegove smrti 1925. vođstvo stranke preuzelo je desno krilo na čelu sa Čang Kaj Šekom.

1918. godine – Proglašena je prva austrijska republika, dan posle kapitulacije Nemačke u Prvom svetskom ratu i abdikacije cara Karla I.

1920. godine – Potpisan je Rapalski ugovor kojim je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, pod pritiskom Velike Britanije i Francuske, ustupila Italiji Istru, Julijsku krajinu, Zadar i ostrva Cres, Lošinj, Lastovo i Palagružu, kasnije i Rijeku.

1927. godine – Lav Bronštejn (Trocki), jedan od lidera “leve opozicije” unutar partije, isključen je iz boljševičke partije, a Staljin je postao neprikosnoveni lider SSSR. Trocki je interniran u Alma Atu, potom 1929. godine prognan iz zemlje, a 1940. po nalogu Staljina ubijen u Meksiku.

1933. godine – Nacional-socijalistička radnička partija Adolfa Hitlera dobila je izbore i preuzela vlast u Nemačkoj.

1942. godine – Britanska Osma armija generala Bernarda Montgomerija je u Drugom svetskom ratu zauzela Tobruk u Libiji i zarobila najmanje 30.000 nemačkih i italijanskih vojnika.

1944. godine – U fjordu Tromzo na severu Norveške saveznici su u Drugom svetskom ratu potopili “Tirpic”, poslednji veliki ratni brod nacističke Nemačke.

1948. godine – Japanski sud za ratne zločine osudio je na smrt bivšeg premijera, generala Hideki Todjoa i još šest japanskih vođa u Drugom svetskom ratu.

1955. godine – Umro je hrvatski pesnik Tin Ujević koji je svojom lirikom, ali i boemskim životom obeležio razdoblje izmedju dva svetska rata u jugoslovenskoj književnosti. Najpoznatija dela: “Lelek sebra”, “Kolajna”, “Žedan kamen na studencu”.

1956. godine – Beogradsko pozorište “Atelje 212” je u adaptiranom delu zgrade “Borbe” izvelo prvu predstavu, “Fausta” Johana Volfganga Getea.

1969. godine – Ruski pisac Aleksandar Solženjicin izbačen je iz Saveza sovjetskih pisaca zbog žestokih kritika staljinizma u romanu “U prvom krugu”. Ukazom Vrhovnog sovjeta, najčuveniji sovjetski disident je 1974. godine proteran iz SSSR.

1970. godine – U snažnom ciklonu i visokim talasima u Istočnom Pakistanu (Bangladeš) život je izgubilo najmanje 200.000 ljudi.

1974. godine – Južna Afrika je suspendovana iz Generalne skupštine UN zbog politike aparthejda.

1977. godine – Jedna od osnivača i vodja zpadnonemačke levičarske terorističke organizacije Bader-Majnhof Ingrid Šubert izvršila je samoubistvo u zatvorskoj ćeliji.

1981. godine – Američki spejs-šatl “Kolumbija” drugi put je poleteo u orbitu oko Zemlje, postavši prva svemirska letelica koja je upotrebljena po drugi put.

1989. godine – Umrla je španska revolucionarka Dolores Ibaruri, legendarna La Pasionarija, predsednica Komunističke partije Španije (od 1960). Pripisane su joj reči “No pasaran”, parola pod kojom su republikanci u Španskom građanskom ratu branili Madrid od fašista. Posle pada Republike provela je 38 godina u inostranstvu, najviše u SSSR. Vratila se u Španiju 1977. godine i postala član parlamenta.

1995. godine – Potpisan je Erdutski sporazum kojim se teritorija Sremsko-baranjske oblasti (deo samoproklamovane Republike Srpske Krajine) utvrđuje kao deo Republike Hrvatske. Sporazumom je predviđen jednogodišnji period pod međunarodnom upravom.

1999. godine – Na području planine Bajgora, na Kosovu se srušio avion Svetskog programa UN za hranu tipa “ATR-42”. U nesreći su poginuli svi putnici (21) i tri člana posade.

2001. godine – Jugoslovenski viceadmiral u penziji Miodrag Jokić, optužen za ratne zločine na području Dubrovnika 1991. godine, dobrovoljno se predao Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu. Nakon priznanja krivice osuđen je na sedam godina zatvora.

2001. godine – U udesu aviona američke kompanije Airbus-300 koji je pao na obližnje kuće odmah po poletanju sa njujorškog aerodroma “Džon F. Kenedi”, poginulo je svih 260 putnika i pet osoba koje su se našle na mestu nesreće.