Na današnji dan – 10. decembar

Povezane objave

• Na današnji dan – 14. septembar 13/09
• Na današnji dan – 17. januar 16/01
• Na današnji dan preminuo je Elvis Prisli 16/08

Dogodilo se na današnji dan – 10.12.

1508. godine – Formirana je Kambrejska liga, savez protiv Venecije koji su sklopili papa Julije II, francuski kralj Luj XII, aragonski kralj Ferdinand II i rimsko-nemački car Maksimilijan I.

1520. godine – Nemački crkveni reformator Martin Luter spalio je javno u Vitenbergu bulu u kojoj mu je papa Lav X zapretio prokletstvom ako se u roku od 60 dana ne odrekne jeresi. U januaru 1521. godine Luter je ekskomuniciran iz rimokatoličke crkve.

1603. godine – Umro je engleski lekar i fizičar Vilijam Gilbert koji je prvi uveo naziv za elektricitet. Njegovo delo “O magnetima” u kojem iznosi teoriju o Zemlji kao magnetu i magnetskim silama izmedju nebeskih tela (1600), imalo je značajan uticaj na razvoj nauke u 17. veku.

1810. godine – Napoleon Bonaparta priključio je Francuskoj nemačke gradove Hanover, Bremen, Hamburg, Lauenburg i Libek.

1845. godine – Engleski građevinski inženjer Robert Tompson patentirao je prve pneumatske gume.

1848. godine – Luj Napoleon je nadmoćnom većinom od preko četiri miliona glasova dobio izbore za predsednika Francuske. Četiri godine kasnije izveo je državni udar i proglasio se carem Napoleonom III.

1851. godine – Rođen je američki knjižar Melvil Djui koji je 1870. godine izradio prvu decimalnu klasifikaciju, sistem klasifikacija knjiga u bibliotekama u celom svetu.

1868. godine – Prvi semafori za regulisanje saobraćaja u svetu počeli su da rade u Londonu, na trgu ispred zgrade parlamenta Velike Britanije.

1895. godine – Osnovano je Društvo za unapređenje i ulepšavanje Sokobanje, što se smatra začetkom turizma u Srbiji. Sokobanja, u kojoj su često na odmoru boravili knezovi Miloš i Mihajlo Obrenović, pominje se kao lečilište još u starom Rimu i ranoj Romeji.

Alfred Nobel

1896. godine – Umro je švedski industrijalac Alfred Nobel, pronalazač dinamita (1867) koji je bogatstvo stečeno tim pronalaskom uložio u osnivanje fondacije iz koje će se dodeljivati nagrade za vanredna dostignuća u različitim oblastima ljudskog delovanja. Nobelove nagrade dodeljuje svake godine Kraljevska švedska akademija nauka na dan njegove smrti, a prvi put su dodeljene 1901. godine.

1898. godine – Potpisan je Pariski mirovni ugovor kojim je okončan američko-španski rat. Španija se odrekla Kube i Portorika, a za 20 miliona dolara ustupila je Amerikancima Filipine i Guam.

1902. godine – Završena je izgradnja Asuanske brane u Egiptu, kojom je regulisan tok reke Nil.

Nikola Pašić

1926. godine – Umro je Nikola Pašić, jedan od najznačajnijih političara u istoriji Srbije i Jugoslavije, osnivač i vođa Narodne radikalne stranke (1881-1926). Prvi put je bio predsednik vlade Srbije 1891. godine, a od 1903. sastavio je 22 vlade u vreme tri kralja: Aleksandra Obrenovića, Petra i Aleksandra Karadjordjevića. Bio je šef delegacije na Versajskoj mirovnoj konferenciji 1919-20.

Pročitajte i: Biografija Nikole Pašića

1936. godine – Abdicirao je britanski kralj Edvard VIII, jer nije želeo da se odrekne ženidbe sa Amerikankom Volis Simpson, kako je to od njega tražio premijer Stenli Boldvin. Posle abdikacije dobio je titulu vojvode od Vindzora. Nasledio ga je Džordž VI.

1941. godine – Japanski avioni su u Drugom svetskom ratu u Južnom kineskom moru potopili britanske ratne brodove “Ripals” i “Princ od Velsa”, na kojima je poginulo oko 800 ljudi.

1948. godine – Generalna skupština UN je usvojila Univerzalnu deklaraciju o pravima čoveka. Ovaj datum obeležava se kao Dan ljudskih prava.

1963. godine – Zanzibar, britanski protektorat od 1890. godine, stekao je nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta. Naredne godine postao je republika i s Tanganjikom stvorio novu državu koja je dobila naziv Tanzanija.

1964. godine – Nobelovu nagradu za mir dobio je Amerikanac Martin Luter King, borac za građanska prava crnaca.

1967. godine – Prva komercijalna termonuklearna eksplozija izvršena je u Novom Meksiku (SAD) radi vađenja prirodnog gasa iz podzemlja.

1980. godine – Milton Obote proglašen je predsednikom Ugande, kao prvi afrički šef države koji se vratio na vlast posle zbacivanja vojnim udarom. Vojska ga je 1985. godine drugi put zbacila s vlasti.

1991. godine – Jugoslovenska narodna armija se povukla iz Zagreba i Hrvatske, ali su borbe izmedju Srba i hrvatskih snaga nastavljene.

1996. godine – Predsednik Južne Afrike Nelson Mandela potpisao je ustav kojim su svi građani, bez obzira na rasu, izjednačeni pred zakonom, kao završni čin u demontiranju sistema aparthejda u toj zemlji.

1998. godine – Međunarodni sud za ratne zločine na prostoru bivše Jugoslavije u Hagu osudio je bosanskog Hrvata Antu Furundžiju na 10 godina zatvora zbog mučenja i silovanja zatočenika u bosanskom ratu. To je bila prva presuda kojom je silovanje označeno kao ratni zločin.

2001. godine – U Prištini je konstituisana Skupština Kosova, prva od dolaska medjunarodnih snaga u pokrajinu u julu 1999. Za predsednika je izabran Albanac Nedžat Daci, a predstavnici Srba Oliver Ivanović i Gojko Savić postali su članovi petočlanog veća Predsedništva Skupštine.

2001. godine – Generalni sekretar UN Kofi Anan dobitnik je Nobelove nagrade za mir.

2002. godine – Bivši američki predsednik Džimi Karter primio je Nobelovu nagradu za mir.

2003. godine – Šef UNMIK-a Hari Holkeri predstavio je u Prištini dokument “Standardi za Kosovo” čija će implementacija u kosovsko društvo biti od značaja kod ocenjivanja da li je Kosovo dostiglo standarde demokratskog društva koje međunarodna zajednica traži pre početka rešavanja statusa Kosova. Taj dokument prihvatio je i Savet bezbednosti UN.

2004. godine – Avion kompanije “Junajted erlajns” sleteo je u vijetnamski grad Ho Ši Min i to je prvi američki putnički avion koji je sleteo u tu zemlju od Vijetnamskog rata.

2004. godine – Milanski sud je oslobodio italijanskog premijera Silvija Berluskonija optužbi za korupciju – što predstavlja veliku pobedu desetogodišnje borbe ovog milijardera sa zakonom.

2006. godine – Umro je bivši čileanski diktator Augusto Pinoče koji je na vlast došao 1973. vojnim pučem zbacivši marksističkog predsednika Salvadora Aljendea. Za vreme njegove 17-godišnje vladavine ubijeno je oko 3.000 ljudi, a oko 28.000 je bilo mučeno.