Na današnji dan – 14. novembar

Povezane objave

• Na današnji dan – 29. mart 28/03
• Na današnji dan – 9. januar 08/01
• Na današnji dan – 4. februar 03/02

Dogodilo se na današnji dan – 14.11.

565. godine – Umro je romejski (vizantijski) car Justinijan I Veliki koji je po dolasku na presto 527. težio da obnovi Rimsko carstvo sa sedištem u Carigradu. Pokorio je 534. godine Vandale u severnoj Africi, 555. godine Ostrogote u Italiji i osvojio deo Španije. Po njegovom nalogu pripremljen je zbornik “Corpus juris civilis” u kojem je kodifikovno rimsko pravo. Sagradio je baziliku Sveta Sofija u Carigradu (532-37) koja je 1453. godine pretvorena u džamiju (Aja Sofija), a od 1934. godine je muzej.

1533. godine – Španski osvajači pod komandom Fransiska Pisara zauzeli su grad Kusko, prestonicu carstva Inka, na teritoriji današnjeg Perua.

1770. godine – Škotski istraživač Džejms Brus je otkrio da je izvorište Plavog Nila u jezeru Tana u severozapadnoj Etiopiji.

“Impresija, rađanje sunca” – jedna od najpoznatijih slika Kloda Monea

1840. godine – Rođen je francuski slikar Klod Mone, jedan od osnivača impresionizma. Po njegovoj slici “Impresija, izlazak sunca”, izloženoj 1874. godine u Parizu, nazvan je ceo slikarski pravac, koji će imati veliki uticaj na razvoj likovnog stvaralaštva.

Pročitajte i: Više o životu i stvaralaštvu Kloda Monea!

1847. godine – U Švajcarskoj je izbio građanski rat između snaga Švajcarske konfederacije i sedam katoličkih kantona (Zonderbund), koji je okončan krajem istog meseca porazom Zonderbunda.

1863. godine – Rođen je belgijski hemičar Leo Bakeland, koji je postupkom kondenzacije formaldehida i fenola pronašao čvrstu plastičnu masu bakelit.

1889. godine – Rođen je indijski državnik Džavaharlal Nehru, prvi premijer Indije nakon sticanja nezavisnosti (1947-64), jedan od osnivača i istaknuti lider Pokreta nesvrstanih zemalja.

1891. godine – Rođen je kanadski fiziolog Frederik Grant Banting, koji je s Čarlsom Bestom 1921. godine izolovao insulin. Godine 1923. podelio je Nobelovu nagradu za medicinu s Džonom Meklaudom, profesorom koji je nadgledao njihov rad. Smatrajući da je Best neuporedivo zaslužniji od Meklauda, svoju nagradu je podelio s njim.

1910. godine – Kapetan Eugen Elaj uzleteo je prvi put u istoriji vazduhopolovstva sa palube broda “Birmingem” usidrenog u američkoj luci Hempton Rouds.

1918. godine – Tomaš Masarik je izabran za prvog predsednika Čehoslovačke.

1935. godine – Rođen je jordanski kralj Husein, koji je u 18. godini nasledio oca, svrgnutog kralja Talala. Godine 1956. otkazao je britansko-jordanski ugovor iz 1948. godine, nakon čega su Britanci napustili Jordan. U ratu sa Izraelom u junu 1967. godine borio se na strani Egipta, ali su njegove vojne snage 1970. godine likvidirale oružane formacije Palestinskog oslobodilačkog pokreta u Jordanu.

1946. godine – U Argentini je umro Manuel de Falja, jedan od najznačajnijih španskih kompozitora i pijanista 20. veka, koji je u svoje delo uspešno ukomponovao andaluzijsku i kastiljansku narodnu muziku. Najpoznatija dela: “Noći u španskim vrtovima”, “Sedam španskih narodnih pesama”, baleti “Ljubav čarobnica”, “Trorogi šešir”.

1979. godine – U zemljotresu u provinciji Korasan na istoku Irana poginulo je najmanje 385 ljudi.

1983. godine – Prve američke krstareće rakete stigle su u britansku vazdušnu bazu Grinhem Komon, uprkos protestima pacifista.

1984. godine – U Los Anđelosu je uhapšen hrvatski ratni zločinac Andrija Artuković, ministar unutrašnjih poslova Nezavisne Države Hrvatske u Drugom svetskom ratu. U SAD je pobegao 1948. godine ali su američke vlasti uporno odbijale da ispune jugoslovenski zahtev za ekstradiciju. Izručen je 12. februara 1986. godine, a u maju iste godine osuđen je na smrt. Umro je u zatvoru 1989. godine.

1988. godine – Palestinsko nacionalno veće prihvatilo je rezoluciju 242 UN, a time i novu političku strategiju koja podrazumeva priznavanje države Izrael, mirovne pregovore o Bliskom istoku i odbacivanje terorizma.

1989. godine – Crnački nacionalni pokret SWAPO izvojevao je ubedljivu pobedu na prvim izborima u Namibiji.

1991. godine – Kambodžanski princ Norodom Sihanuk vratio se u zemlju nakon 13 godina izgnanstva.

1994. godine – U tropskoj oluji “Gordon” na Haitiju poginulo je najmanje 829 ljudi.

1999. godine – Stupile su na snagu sankcije UN protiv Avganistana donete zbog odbijanja avganistanskih vlasti da izruče Osamu bin Ladena, koji je, prema tvrdnjama SAD, glavni organizator bombaških napada na američke ambasade u Keniji i Tanzaniji.

2000. godine – Na konferenciji Pakta za stabilnost jugoistočne Evrope, koja je prvi put održana u Beogradu, SR Jugoslaviji obećana je pomoć od pola milijarde evra.

2001. godine – Pet država naslednica bivše SFRJ postigle su dogovor o početku priprema za preraspodelu 74,5 miliona dolara u zlatu, što bi bila prva tranša ukupne zaostavštine od oko dve milijarde dolara.

2003. godine – Kralj Svazilenda Msvati III prihvatio je formalno novi Ustav po kojem se sva vlast nalazi u rukama kralja.

2007. godine – Umro je Ajra Levin autor bestselera “Rozmarina beba” i “Momci iz Brazila”, po kojima su snimljeni uspešni filmovi. Tokom duge karijere Levin je pisao i za televiziju i za Brodvej.