Na današnji dan – 23. mart

Povezane objave

• Na današnji dan – 22. januar 21/01
• Čaplin: zvezda nemog i zvučnog filma 16/04
• Na današnji dan – 5. septembar 04/09

Dogodilo se na današnji dan – 23.3.

809. godine – Umro je bagdadski kalif Harun al-Rašid. Tokom vladavine od 786. do 809. godine uspešno je ratovao protiv Vizantije i Hazara, razmenjivao je poslanice i darove s Karlom Velikim i održavao diplomatske odnose s Kinom. Njegov lik idealizovan je u arapskoj narodnoj poeziji i “Pričama iz hiljadu i jedne noći”.

1391. godine – Umro je Tvrtko I Kotromanić, bosanski ban od 1353. godine, a od 1377. godine kralj. Najmoćniji bosanski vladar krunisan je u manastiru Mileševi uzevši titulu kralja Srbije i Bosne, čemu je 1382. godine dodao titulu kralja Dalmacije, Hrvatske i Primorja. Njegovom smrću okončano je širenje i uspon bosanske države.

1765. godine – Britanski parlament doneo je Zakon o taksama, namećući dažbine i američkim kolonijama.

1801. godine – U zaveri dvorskih oficira ubijen je ruski car Pavle I Petrovič Romanov. Nasledio ga je sin Aleksandar I.

1842. godine – Umro je francuski pisac Anri Bejl Stendal, začetnik velike epohe francuskog realizma i jedan od tvoraca realističkog i psihološkog romana. Najznačajnija dela: “Crveno i crno”, “Parmski kartuzijanski manastir”, “Lisjen Leven”.

1861. godine – Ujedinjena Italija formirala je prvu vladu, a prvi premijer postao je grof Kamilo Benso di Kavur, istaknuti borac za ujedinjenje Italije.

1863. godine – Rođen je srpski geolog Svetolik Radovanović, član Srpske kraljevske akademije, profesor Univerziteta u Beogradu, prvi ministar privrede u Srbiji. Reformisao je srpsko rudarsko i šumarsko zakonodavstvo, a 1892. godine je s geologom Jovanom Žujovićem osnovao Srpsko geološko društvo.

1903. godine – U demonstracijama oko 5.000 studenata, đaka i radnika protiv apsolutističkog režima srpskog kralja Aleksandra Obrenovića, koje su organizovali studenti-socijalisti Dimitrije Tucović i Triša Kaclerović, u Beogradu je u sukobu s policijom poginulo pet, a ranjeno šest ljudi. Uhapšeno je više od 120 demonstranata, protiv 27 podignuta je optužnica, a Tucović i Kaclerović su morali da emigriraju.

Akira Kurosava

1910. godine – Rođen je japanski filmski režiser Akira Kurosava, koji je proslavio japansku kinematografiju, jedini režiser dobitnik dva Oskara za najbolji inostrani film (“Rašomon”, “Sedam samuraja”, “Krvavi presto”, “Kagemuša”).

1912. godine – Rođen je nemački inženjer Verner fon Braun, konstruktor raketnih projektila “Fau-1” i “Fau-2”, kojima je u Drugom svetskom ratu bombardovana Velika Britanija. Posle rata emigrirao je u SAD, gde je rukovodio proizvodnjom raketnih projektila “Redstoun” i “Jupiter C”, kojim je 1958. godine lansiran prvi američki veštački satelit “Eksplorer-1”.

1918. godine – Gigantski nemački top “Velika Berta” je u Prvom svetskom ratu bombardovao Pariz s više od sto kilometara razdaljine.

1919. godine – Benito Musolini osnovao je u Milanu Fašističku partiju (Fasci di Combattimento).

1945. godine – Počela je Bitka na Rajni u Drugom svetskom ratu, između saveznika i Nemačke, završena u aprilu pobedom savezničkih snaga.

1950. godine – Stupila je na snagu Konvencija o osnivanju Svetske meteorološke organizacije i taj dan se obeležava kao Svetski meteorološki dan.

1953. godine – Umro je srpski vajar Đorđe Jovanović, član Srpske akademije nauka i umetnosti, profesor i direktor Umetničke škole u Beogradu, tvorac bista mnogih državnika, vojskovođa, naučnika, umetnika i više javnih spomenika.

1956. godine – Pakistan je prema novom ustavu postao Islamska Republika.

1966. godine – Kanterberijski nadbiskup sastao se u Rimu s papom. To je bio prvi susret dva crkvena poglavara od osnivanja Anglikanske crkve pre 400 godina.

1983. godine – Umro je dr Barni Klark, prvi čovek kojem je ugrađeno veštačko srce. Klark je s veštačkim srcem živeo 112 dana.

1994. godine – Predsednički kandidat vladajuće Revolucionarne institucionalne partije Meksika Luis Donaldo Kolosio ubijen je na predizbornom mitingu u Tihuani.

1999. godine – Predsednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević odbio je, nakon višednevnih pregovora s međunarodnim posrednicima, uključujući i specijalnog izaslanika SAD Ričarda Holbruka, mirovni plan za Kosovo i razmeštanje stranih trupa u pokrajini. Generalni sekretar NATO-a je potom aktivirao naredbu o otpočinjanju vazdušnih udara na SR Jugoslaviju, koji su počeli narednog dana.

2001. godine – Nakon 15-godišnje misije u svemiru, ruska svemirska stanica “Mir”, koja je svojevremeno Rusiji donela status “svemirske sile” uništena je potapanjem u Tihom okeanu.

2003. godine – Na referendumu preko 92 odsto građana Slovenije izjasnilo se za ulazak te zemlje u Evropsku uniju.

2006. godine – Južnoafrikanac Majk Horn i Norvežanin Borg Ousland prvi su ljudi koji su skijama prešli preko zamrznutog Arktičkog okeana, čime su okončali ekspediciju dugu 1000 km od severnog Sibira do Severnog pola.

2010. godine – Predsednik SAD Barak Obama potpisao je istorijski zakon o zdravstvenoj zaštiti koja se proširuje na desetine miliona Amerikanaca i kojim se sprečavaju zloupotrebe osiguravajućih kompanija.

Elizabet Tejlor

2011. godine – Umrla je američka glumica i jedna od najvećih holivudskih zvezda Elizabet Tejlor. Dobitnica je dva Oskara za uloge u filmovima “Ko se boji Virdžinije Vulf” i “Butterfiled 8”, a zapažene uloge ostvarila je i u filmovima “Mačka na usijanom limenom krovu”, “Kleopatra”, “Div”, “Lesi se vraća kući”.

2011. godine – Živorad Kovačević, političar, diplomata i pisac, okončao je svoj neverovatno bogat život. Ostaće upamćen kao gradonačelnik Beograda (1974. 1982.), ambasador SFRJ u Vašingtonu (1987-1989) opozvan zbog neslaganja sa politikom Slobodana Miloševića, osnivač i kopredsednik Igmanske inicijative i predsednik Evropskog pokreta u Srbiji (od 1999). Autor je više publicističkih dela među kojima su najpoznatija “Srbija i svet: između arogancije i poniznosti” i “Amerika i raspad Jugoslavije”, kao i tri srpsko engleska rečnika.

2013. godine – Chinua Achebe, nigerijski romanopisac, pesnik i kritičar preminuo je u Bostonu (SAD) u 82. godini. Svetsku slavu stekao je svojim debitantskim romanom “Svet koji nestaje” (Things Fall Apart) iz 1958. godine, koji se smatra najčitanijom knjigom moderne afričke književnosti.

2014. godine – Umro je Adolf Suares, prvi demokratski izabran premijer Španije 1977. godine posle gotovo četiri decenije fašističke diktature Franciska Franka.