Na današnji dan – 22. oktobar

Povezane objave

• Na današnji dan – 16. novembar 15/11
• Na današnji dan – 3. decembar 02/12
• Na današnji dan – 2. jun 01/06

Dogodilo se na današnji dan – 22.10.

1721. godine – Nakon uspešno okončanog rata sa Švedskom, Rusija je postala nova sila na Baltiku, a Petar Veliki proglašen je carem cele Rusije.

1773. godine – Kralj Tonga poklonio je engleskom istraživaču Džejmsu Kuku gorostasnu kornjaču koja je u Londonu živela do 1966. godine.

1797. godine – Francuz Andre Žak Garnerin prvi je upotrebio padobran, skočivši iz balona nad Parizom sa visine od 680 metara.

Franc List

1811. godine – Rođen je mađarski kompozitor Franc List legendarni pijanistički virtuoz koji je izgradio modernu klavirsku tehniku i dao klaviru snagu orkestra. Bio je vrstan muzički pedagog. Napisao: 20 mađarskih rapsodija, “Godine hodočašća”, “Ljubavni snovi”, “Mazepa”.

Pročitajte i: Biografija – Franc List

1844. godine – Rođena je francuska glumica Anrijeta Rozina Bernar, poznata kao Sara Bernar, koja je obeležila pozorišnu epohu kao najveća tragetkinja svog doba. Bila je izuzetno popularna i savremenici su je nazivali “božanska Sara”.

1873. godine – Da bi onemogućio Francuze da se udruže sa nemačkim neprijateljima, nemački car Vilhelm I, na inicijativu kancelara Bizmarka pridružio se savezu Rusije i Austrije (“Savez triju careva”).

1883. godine – U Njujorku je izvođenjem opere “Faust” francuskog kompozitora Šarla Gunoa otvorena operska kuća “Metropoliten”.

1887. godine – Uredu za patente u Njujorku Nikola Tesla prijavio je šest izuma, među kojima i višefaznu naizmeničnu struju. Izume je 1888. godine otkupila firma “Vestinghaus” i njihovu primenu prikazala na svetskoj izložbi u Čikagu 1893. godine.

Pol Sezan

1906. godine – Umro je francuski slikar Pol Sezan čije delo nije prihvaćeno od savremenika, ali je izvršilo ogroman uticaj na likovno stvralaštvo 20. veka. Modifikujući impresionizam stvorio je novi likovni izraz koji je bio inspiracija fovizma, kubizma i apstraktne umetnosti (“Kupačice”, “Kartaši”, “Plave vaze”).

Pročitajte i: Biografija – Pol Sezan

1912. godine – Treća srpska armija generala Božidara Jankovića potukla je u Prvom balkanskom ratu turske snage i oslobodila Prištinu.

1913. godine – Rođen je vijetnamski car Bao Daj, poslednji monarh Vijetnama. Na presto je došao 1926. godine, a abdicirao je 1945, kada je stvorena Demokratska Republika Vijetnam. Francuzi su ga vratili na presto 1949. godine da upravlja oblastima pod francuskom okupacijom, a 1955. godine je emigrirao u Francusku, gde je 1997. umro.

1927. godine – Umro je srpski pisac Borisav Stanković, jedan od začetnika moderne srpske proze. Prikazujući život rodnog Vranja s kraja 19. veka, dao je i psihološku analizu ličnosti, unoseći prvi put u srpsku literaturu erotiku i senzualnost. Najznačajnija dela: “Iz starog jevanđelja”, “Stari dani”, “Koštana”, “Nečista krv”, “Pod okupacijom”.

1947. godine – Počeo je rat između Indije i Pakistana oko Kašmira, nakon što je kašmirski maharadža Hari Sing odbio da se priključi jednoj od dve zemlje kada je podeljen indijski podkontinent. Rat je početkom 1949. godine okončan posredstvom UN, a Kašmir je ostao podeljen.

1962. godine – Predsednik SAD Džon Ficdžerald Kenedi izdao je naređenje američkoj ratnoj mornarici i avijaciji da blokiraju Kubu zbog postavljanja sovjetskih nuklearnih raketa u toj zemlji. Kubanska kriza koja je dovela svet na ivicu atomskog rata, okončana je mesec dana kasnije sporazumom sovjetskog lidera Nikite Hruščova i Kenedija o povlačenju nuklearnog naoružanja i deblokadi Kube.

1964. godine – Francuski književnik Žan-Pol Sartr odbio je Nobelovu nagradu za književnost.

Pročitajte i: Oni su odbili Nobelove nagrade!

1964. godine – Slovenački gimnastičar Miroslav Cerar osvojio je zlatnu medalju na Olimpijadi u Tokiju. To je bila prva zlatna medalja za SFR Jugoslaviju na olimpijskim takmičenjima.

1973. godine – Umro je španski violončelista katalonskog porekla Pablo Kazals, jedan od najvećih instrumentalista 20. veka. Kao protivnik Frankovog režima, od 1938. godine je živeo van domovine i stekao veliku popularnost nastupajući širom sveta.

1987. godine – Primerak retke edicije Gutenbergove biblije prodat je u aukcijskoj kući “Kristi” u Njujorku za rekordnih 5,39 miliona dolara.

1991. godine – Predsedništvo SFR Jugoslavije u nepotpunom sastavu (Srbija, Vojvodina, Kosovo i Crna Gora) odbacilo je predlog Evropske zajednice da se jugoslovenska federacija rekonstituiše u asocijaciju suverenih država. Ta odluka je doprinela produbljavanju jugoslovenske krize i definitivnom raspadu zemlje.

1992. godine – Na putu Priboj-Rudo pripadnici nepoznate paravojne formacije kidnapovali su iz autobusa 16 Muslimana, stanovnika pograničnog sela Sjeverin (na granici Srbije i Bosne) i odveli ih u nepoznatom pravcu, a potom likvidirali.

2000. godine – Posmrtni ostaci jednog od najvećih srpskih pesnika Jovana Dučića preneti su 57 godina nakon njegove smrti iz američkog mesta Libertvil i sahranjeni u rodnom gradu Trebinju u Republici Srpskoj.

2002. godine – Umrla je Džeraldina Nagi-Aponi bivša albanska kraljica. Ona se 1938. godine udala za Kralja Zogua, muslimanskog vođu, koji se deset godina ranije sam proglasio monarhom. Oni su Albaniju napustili u aprilu 1939. godine, zajedno sa sinom Lekom koji je bio beba kada je Italija izvršila invaziju.