Na današnji dan – 10. jul

Povezane objave

• Na današnji dan – 26. decembar 25/12
• Na današnji dan – 1. oktobar 30/09
• Na današnji dan – 24. septembar 23/09

Dogodilo se na današnji dan – 10.7.

138. godine – Umro je rimski car Hadrijan. Tokom vladavine od 117. godine izvršio je značajne reforme u Rimskom carstvu i utvrdio granice u Germaniji i Britaniji, gde je podigao bedem (Hadrijanov bedem) za zaštitu od upada Škota. Bio je veliki poštovalac grčke kulture i pokrovitelj umetnosti, pisao je stihove, vajao i slikao.

1099. godine – Umro je španski nacionalni junak El Sid (Rodrigo Diaz de Bivar), legendarna ličnost španske epske poezije, glavni lik Kornejeve tragedije “Sid” i Masneove opere.

1509. godine – Rođen je švajcarski teolog francuskog porekla Žan Kalvin, vođa frakcije protestantizma u Ženevi (kalvinizam), koja je imala mnogobrojne pristalice u evropskim zemljama, posebno u Francuskoj (hugenoti), i izazvala velike društvene potrese. Njegovo delo “Temelji hirsschanstva” (1536) postalo je priručnik protestantske doktrine.

1584. godine – Po nalogu španskog dvora ubijen je holandski princ od Oranža Vilem I Čutljivi, borac protiv španske prevlasti i prvi nasledni namesnik (1581) Holandije.

1609. godine – U Minhenu je osnovana Katolička liga kao odgovor na osnivanje Protestantske unije (1608), što je pojačalo tenzije u Nemačkoj koje su dovele do izbijanja Tridesetogodišnjeg rata (1618-48) u centralnoj Evropi.

1774. godine – Nakon šestogodišnjeg rata, Rusija i Turska sklopile su Kučuk-Kajnardzzijski mir kojim je Turska izgubila Krim, prihvatila rusko-tursku granicu na Bugu i priznala Rusiji pokroviteljska prava nad Vlaškom i Moldavijom, kao i nad pravoslavnim podanicima u Turskoj.

1830. godine – Na Antilima je rođen francuski slikar i grafičar Kamij Pisaro, jedan od učesnika prve izložbe impresionista u Parizu 1874. godine. U kasnoj fazi opredelio se za poentilizam Seraa i Sinjaka.

Jan Neruda

1834. godine – Rođen je češki pisac Jan Neruda, predvodnik generacije “majevaca” književnika koji su, okupljeni oko časopisa “Maj”, promovisali češki književni realizam. Najpoznatija dela: “Malostranske pripovetke”, “Arabeska”, “Železnički radnici”, zbirke pesama “Prosti motivi”, “Kosmiccke pesme”, “Balade i romanse”.

1856. godine – U selu Smiljani, kod Gospića u Hrvatskoj, rođen je Nikola Tesla, naučnik i pronalazač na polju elektrotehnike i radio-tehnike. Od 1884. do smrti 1943. godine živeo je u SAD. Patentirao je oko 700 pronalazaka od kojih nekoliko desetina ima široku primenu, među kojima je i serija izuma (1896-1914) koji čine temelj savremene radio-tehnike.

Pročitajte i: Biografija Nikole Tesle

1871. godine – Rođen je francuski pisac Marsel Prust čije je delo “U traganju za izgubljenim vremenom” ostavilo dubok trag ne samo u Francuskoj već i u evropskoj književnosti 20. veka i izvršilo veliki uticaj na mnoge književnike.

1895. godine – Rođen je nemački kompozitor Karl Orf, autor popularne scenske kantate “Karmina Burana”. Bavio se i pedagoškim radom, a u nastavu je uveo tzv. Orfov instrumentarij, sačinjen od grupe instrumenata prilagođenih deci.

1897. godine – U borbi za prevlast na području gornjeg Nila, francuske trupe zaposele su Fešoude (Kodok) u Sudanu, što je izazvalo ozbiljnu krizu u anglo-francuskim odnosima. Kompromisnim rešenjem 1899. godine, Francuska je dobila zapadni Sudan, a dolina Nila ostala je pod britanskom kontrolom.

1940. godine – Napadom najmanje 70 nemačkih bombardera na ciljeve u južnom Velsu, u Drugom svetskom ratu počela je Bitka za Britaniju. Pobeda britanskog vazduhoplovstva u septembru prisilila je Nemce da definitivno odustanu od invazije na Veliku Britaniju.

1940. godine – Francuska Narodna skupština poverila je vlast maršalu Anriju Petenu, koji je tokom Drugog sveskog rata predvodio kolaboracionističku vladu sa sedištem u Višiju.

1943. godine – Anglo-američke trupe u Drugom svetskom ratu iskrcale su se na Siciliju.

1953. godine – Sovjetski lider Nikita Hruščov smenio je ministra unutrašnjih poslova Lavrentija Beriju, bliskog Staljinovog saradnika i egzekutora u staljinističkim čistkama. Berija je kasnije uhapšen, osuđen na smrt i streljan.

1962. godine – Iz Kejp Kaneverala lansiran je prvi američki telekomunikacioni satelit “Telstar”, koji je omogućio prenos TV programa preko Atlantskog okeana.

1973. godine – Bahamska ostrva su stekla nezavisnost u okviru Britanskog Komonvelta, posle 190 godina britanske kolonijalne vladavine.

1976. godine – Zbog pucanja ventila u hemijskoj fabrici “Ikmeza” u blizini Milana, oblak hemijskih materija, među kojima i dioksina, teško je zagadio četiri opštine Seveza, Meda, Dezio i Čezena. To je bila prva ekološka nesreća te vrste u Evropi.

1992. godine – Američki sud osudio je bivšeg panamskog diktatora Manuela Norijegu na 40 godina zatvora jer je dozvolio krijumčarenje droge u Panami.

1994. godine – Leonid Kučma pobedio je na predsedničkim izborima u Ukrajini.

1995. godine – Vojne vlasti oslobodile su iz šestogodišnjeg kućnog pritvora vođu burmanske opozicije i dobitnicu Nobelove nagrade za mir Aung San Su Ći.

1999. godine – Šest afričkih vlada potpisalo je sporazum o prekidu vatre, čime je okončan građanski rat u Demokratskoj Republici Kongo. Sporazum je potpisan bez učešća pobunjeničkih grupa involviranih u
sukobe.

2000. godine – U gomili smeća koja se srušila na sirotinjsko naselje, nazvano Obećana zemlja, u Manili (Filipini) stradalo je više od 200 ljudi.

2006. godine – Lider čečenskih separatista Šamil Basajev ubijen je u Ingušetiji, ruskoj republici koja se graniči sa Čečenijom. Bio je najtraženiji čovek u Rusiji zbog terorizma i masovnih ubistava, a 2003. godine su ga SAD i UN uključle u spisak međunarodnih terorista.

2011. godine – Posle 168 godina postojanja, britanski tabloid “Njuz of d vorld” štampao je poslednje izdanje pod naslovom “Hvala i zbogom”.