Na današnji dan – 17. maj

Povezane objave

• Na današnji dan – 27. novembar 26/11
• Na današnji dan – 16. mart 15/03
• Na današnji dan – 19. jun 18/06

Dogodilo se na današnji dan – 17.5.

1102. godine – Prvi ugarski kralj iz dinastije Arpadovića krunisan je u Biogradu za kralja Hrvatske i Dalmacije.

1395. godine – Poginuo je Kraljević Marko, najstariji sin i naslednik kralja Vukašina, najpopularnija ličnost srpskih narodnih pesama. Prema nepouzdanim podacima, poginuo je kao turski vazal u borbi protiv vlaškog vojvode Mirče na Rovinama. U narodnim pesmama idealizovan je kao uzor junaštva i kao zaštitnik sirotinje od zuluma i nasilja.

“Rođenje Venere” – Sandro Botičeli

1510. godine – Umro je italijanski slikar Sandro Botičeli. Njegova dela “Proleće” i “Rođenje Venere” smatraju se ovaploćenjem renesansnog duha. Po narudžbi Lorenca Medičija prvi je među italijanskim slikarima uradio ilustracije za Danteovu “Božanstvenu komediju”.

Pročitajte i: Biografija italijanskog slikara – Sandra Botičellija

1749. godine – Rođen je engleski lekar Edvard Džener, pronalazač vakcine protiv velikih boginja.

1814. godine – Norveška je proglasila nezavisnost od Švedske i usvojla novi ustav.

1838. godine – Umro je francuski sveštenik i političar Moris de Taljeran Perigor, jedan od najveštijih diplomata u istoriji. Zahvaljujući njegovoj veštini Francuska je, mada poražena strana, na Bečkom kongresu (1814-15) uspela da zadrži granice iz 1792. godine.

1861. godine – Tomas Kuk organizovao je prvi turistički “paket aranžman” u svetu, šestodnevno putovanje iz Londona u Pariz.

1866. godine – Rođen je francuski kompozitor i pijanista Erik Sati, autor “Gimnopedija”. Poznat je postao skandalom koji je izazvao izvođenjem baleta “Parada” na tekst Koktoa i sa scenografijom Pikasa, koji je prikazan 1916. godine kao “kubistički manifest”.

1900. godine – Rođen je iranski verski vodja ajatolah Ruholah Homeini. U Iran se vratio iz izbeglištva 1979. godine nakon što je u “islamskoj revoluciji” zbačen šah Reza Pahlavi, uspostavio teokratsku diktaturu i vladao Iranom do smrti 1989. godine.

1903. godine – U Španiji je nacionalizovana imovina crkve i ukinute su crkvene škole.

1906. godine – Rođena je hrvatska pevačica Zinka Kunc, prvakinja Zagrebačke opere (1928-1936) i solistkinja Metropoliten opere (1937-1966).

1917. godine – U Nici je umro srpski vojvoda Radomir Putnik, proslavljeni vojskovodja u balkanskim ratovima i u Prvom svetskom ratu. Rukovodio je povlačenjem srpske vojske 1915. godine i uspeo da osujeti namere nemačke Vrhovne komande da je opkoli i uništi.

1939. godine – Švedska, Norveška i Finska odbile su Hitlerov predlog da potpišu pakt o nenapadanju. Pakt su potpisale Danska, Estonija i Litvanija.

1940. godine – Trupe nacističke Nemačke u Drugom svetskom ratu ušle su u Brisel.

1946. godine – Premijer Rumunije u vreme Drugog svetskog rata Mitri Antonesku osudjen je na smrt i streljan zbog saradnje s nemačkim nacistima.

1949. godine – Velika Britanija je priznala nezavisnost Republike Irske i potvrdila pripadnost Severne Irske Ujedinjenom Kraljevstvu.

1954. godine – Vrhovni sud SAD osporio je propis iz 1896. godine da obrazovanje treba da bude “odvojeno ali jednako”, čime je formalno odbačena rasna segregacija u državnom školskom sistemu.

1965. godine – Prvi put je prenet TV program u boji iz Velike Britanije u SAD. To je bio prenos emisije američke TV mreže NBC “Novi pogled na staru Englesku” preko američkog komercijalnog telekomunikacionog satelita “Erli Bird”.

1973. godine – Specijalni komitet američkog Senata počeo je istragu o aferi Votergejt u kojoj su pristalice republikanske stranke bile optužene da su pred predsedničke izbore 1972. godine radi špijunaže provalile u sedište Demokratske stranke. Administracija tadašnjeg predsednika SAD Ričarda Niksona optužena je da ometa istragu, pa je pokrenut postupak za opoziv predsednika. Nikson je u avgustu 1974. godine dao ostavku, a predsednički položaj preuzeo je dotadašnji potpredsednik Džerald Ford.

1974. godine – U tri eksplozije automobila-bombi u centru Dablina 32 osobe su poginule, a više stotina je ranjeno.

1987. godine – Irački ratni avion “F-I Miraž” ispalio je dve “egzoset” rakete na američki vojni brod “Stark” koji je patrolirao Zalivom. Poginulo je 37, a ranjena su 62 mornara.

1997. godine – Loran Kabila je sa svojim trupama ušao u Kinšasu, preuzeo vlast u Zairu i promenio naziv države u Demokratska Republika Kongo. Kabila je ubijen u pokušaju državnog udara u januaru 2001. godine, a vlast je preuzeo njegov sin Žozef.

1998. godine – Pripadnici separatističkog pokreta “Tamilskih tigrova” ubili su Sarodžinija Jogesvarana, gradonačelnika Džafne, grada na severu Šri Lanke.

1999. godine – Izbore u Izraelu dobio je vođa Laburističke partije Ehud Barak, čime je okončana trogodišnja vladavina premijera Benjamina Netanjahua, lidera desničarskog Likuda.

2000. godine – Vlada Srbije preuzela je beogradski radio i televiziju “Studio B” upadom policije u redakcije. Vlasti su u narednim mesecima na različite načine onemogućavale rad nezavisnih elektronskih medija u Srbiji i istovremeno otvarale nove pod državnom kontrolom i kontrolom vladajućih partija.

2000. godine – U Indoneziji je održano prvo suđenje za kršenje ljudskih prava. U tom procesu 24 vojnika i civila optuženo je za ubistvo desetina seljaka u masakru u provinciji Aseh 1999. godine.

2001. godine – Svih 30 putnika, uključujući i iranskog ministra saobraćaja Rahmana Dadmana i zamenike ministara iz njegove delegacije poginulo je kada se na severu Irana srušio ruski avio Jak-40.

2003. godine – U najvećim poplavama u poslednjih 50 godina, koje su posle velikih kiša zadesile Šri Lanku, poginulo je oko 250 ljudi, oko 55.000 kuća je potpuno uništeno, a neka sela su zbrisana sa lica zemlje. Procenjeno je da je oko 150.000 ljudi ostalo bez krova nad glavom.

2004. godine – Masačusets je postao prva američka država koja je dozvolila zaključenje braka sa osobom istog pola.

2006. godine – Umro je Kju Fojer, veteran holivudske produkcije i kompozitor.

2009. godine – Nakon parlamentarnih izbora u Kuvajtu u nacionalnom parlamentu će prvi put među 50 poslanika sedeti i četiri žene. Žene su u Kuvajtu 2005. godine dobile pravo da glasaju i da budu birane, a do sada nikada nisu bile poslanice.

2010. godine – Zvanični srednji kurs dinara prvi put je prešao 100 dinara za jedan evro, što je najniža vrednost od uvođenja evra 2002. godine.

2011. godine – Britanska kraljica Elizabeta II doputovala je u istorijsku posetu Irskoj. To je prva poseta jednog britanskog monarha od kada je Irska osvojila nezavisnost od Londona 1922. godine.

2012. godine – Umrla je američka pevačica Dona Samer, dobitnica pet Gremi nagrada. Obeležila je istoriju diska hitovima “Bad Girls”, “Last Dance” i “Hot Stuff”, a njeni hitovi dominirali su top listama tokom 1970-tih.