Na današnji dan – 25. maj

Povezane objave

• Na današnji dan – 24. januar 23/01
• Na današnji dan – 25. april 24/04
• Na današnji dan – 13. septembar 12/09

Dogodilo se na današnji dan – 25.5.

1787. godine – Pod predsedništvom Džordža Vašingtona u Filadelfiji je počela sa radom ustavna konvencija. Nacrt ustava prve moderne demokratske države u svetu, SAD, usvojen je 17. septembra, nakon gotovo četiri meseca raspravljanja.

1803. godine – Rođen je američki pesnik, esejist i duhovni vođa transcendentalista Ralf Valdo Emerson. Među najpoznatijim njegovim delima nalaze se: “Priroda”, “Ogledi”, “Uzorni ljudi”, “Vodja života”, “Društvo i usamljenost”.

1810. godine – U Rio de la Plati u Argentini počela je pobuna protiv španskog kolonijalnog režima, a vlast je preuzela privremena vlada. Taj dan se proslavlja kao Dan nezavisnosti Argentine, mada je nezavisnost formalno proglašena u julu 1816. godine.

1840. godine – U Srbiji je uveden javni poštanski saobraćaj otvaranjem prve pošte u Beogradu, u zgradi na Kalemegdanu. Pošta je iz Beograda u druga mesta u zemlji otpremana sredom i subotom.

1856. godine – Rođen je francuski maršal Franše Depere, komandant savezničkih snaga na Solunskom frontu u Prvom svetskom ratu i počasni vojvoda srpske vojske.

1879. godine – Rođen je Vilijam Maksvel, lord Biverbruk, britanski političar i novinski magnat. Bio je član britanske vlade za vreme dva svetska rata i vlasnik “Dejli ekspresa” i “Sandej ekspresa”.

1889. godine – Rođen je ruski inženjer avijacije Igor Ivanovič Sikorski. Izumeo je helikopter (1908. godine) i avion sa više motora (1913. godine).

Rođen je bivši predsednik SFR Jugoslavije Josip Broz Tito.

1892. godine – Rođen je bivši predsednik SFR Jugoslavije Josip Broz Tito. Za vreme njegove vladavine 25. maj slavljen je kao Dan mladosti. Prema nekim podacima, on je rođen 7. maja.

1895. godine – Britanski pisac Oskar Vajld osuđen je na dve godine robije zbog homoseksualizma.

1911. godine – Predsednik Meksika Porfirio Dijas podneo je ostavku posle pobede revolucionarnih snaga nad trupama vlade u građanskom ratu.

1915. godine – Završena je bitka za grad Ipr (Belgija) u Prvom svetskom ratu u kojoj je bilo 105.000 poginulih i ranjenih, a tokom koje su Nemci prvi put upotrebili otrovni gas koji je po tom gradu dobio naziv iperit.

1922. godine – Rođen je Enriko Berlinguer, lider italijanskih komunista od 1972. godine do smrti 1984. godine, zastupnik “evrokomunizma” i “istorijskog kompromisa”.

1923. godine – Velika Britanija priznala je nezavisnost Transjordanije pod emirom Abdulahom. Istog dana 1946. godine novim sporazumom je priznat suverenitet te bliskoistočne države nazvane Jordan sa Abdulahom kao kraljem.

1929. godine – U Narodnom pozorištu u Beogradu izvedena je premijera “Gospođe ministarke” Branislava Nušića. Reditelj je bio Vitomir Bogić, a scenograf Ananije Verbicki. Naslovnu ulogu tumačila je Žanka Stokić, kojoj je Nušić unapred namenio ulogu.

1944. godine – Nemci su u Drugom svetskom ratu počeli vazdušni desant na Drvar (Bosna) gde je bio smešten Vrhovni štab jugoslovenskih partizana.

1960. godine – Tokom kinesko-nepalskih prepirki oko granice na Mont Everestu, Kinezi su stigli na severnu stranu vrha i postavili kinesku zastavu i bistu Mao Cedunga.

1961. godine – Britanski advokat Piter Benenson osnovao je u Londonu Organizaciju za ljudska prava Amnesti internešenel.

1963. godine – Samit afričkih država u Adis Abebi je okončan sporazumom o osnivanju Organizacije afričkog jedinstva.

1969. godine – U Sudanu je državnim udarom vlast preuzeo pukovnik Džafar Mohamed al-Nimeiri.

1979. godine – Odmah nakon poletanja sa čikaškog aerodroma, srušio se američki avion “DC-10” pošto mu je prethodno otpao jedan motor. Poginulo je svih 273 putnika i članova posade.

1983. godine – U požarima koji su zahvatili tri broda na reci Nil u južnom Egiptu poginulo je više od 300 ljudi.

1991. godine – Završena je dvodnevna akcija tokom koje su Izraelci” vazdušnim mostom” prebacili 15.000 etiopskih Jevreja iz Adis Abebe u Izrael.

1992. godine – Oskar Luiđi Skalfaro postao je predsednik Italije.

1993. godine – Savet bezbednosti UN usvojio je rezoluciju 827 o osnivanju Međunarodnog suda za ratne zločine počinjene na tlu bivše Jugoslavije sa sedištem u Hagu. To je bio prvi takav sud posle sudova u Nirnbergu (1945-46. godine) i Tokiju (1946-48. godine). Godine 1994. osnovan je i Međunarodni krivični sud za Ruandu sa sedištem u tanzanijskom gradu Aruši.

1994. godine – Ruski književnik Aleksandar Solženjicin vratio se u Rusiju posle 20 godina izgnanstva.

1995. godine – Avijacija NATO-a, u ratu u Bosni i Hercegovini, bombardovala je skladište municije bosanskih Srba kod Pala. Srbi su odgovorili uzimanjem za taoce 377 pripadnika mirovnih snaga UN. Poslednji taoci pušteni su 18. juna.

1995. godine – U eksploziji granate na centralnom trgu u Tuzli 71 osoba je poginula, a 108 ranjeno.

1996. godine – Bivši bugarski car Simeon II vratio se u zemlju posle 50-ogodišnjeg egzila.

1997. godine – Vojnim udarom zbačena je civilna vlada u Sijera Leoneu, a predsednik Ahmad Tedžan Kabah prinuđen je da napusti zemlju.

2000. godine – Umro je češki pozorišni i filmski glumac Fransis Lederer. Nemački film “Pandorina kutija” je jedan od najpoznatijih filmova u kojima je glumio.

2001. godine – Deset godina posle raspada SFR Jugoslavije, predstavnici novonastalih država parafirali su u Beču Sporazum o podeli imovine bivše zajedničke zemlje.

2001. godine – Amerikanac Erik Vajhenmajer prva je slepa osoba koja je osvojila Mont Everst, na koji se popeo zajedno sa Šermanom Bulom, 64-godišnjim lekarom, koji je tako postao najstarija osoba koja je osvojila ovaj vrh.

2001. godine – Umro je kubanski fotograf Alberto Korda, poznat po svojim fotografijama južnoameričkog gerilskog vođe Ernesta “Če” Gevare.

2002. godine – U padu aviona kineske avio kompanije “Čajna erlajns” u more u tajvanskom zalivu, poginulo je 225 putnika i članova posade.

2004. godine – U poplavama koje su zahvatile Dominikansku Republiku i Haiti poginulo je najmanje 1.950 osoba, koje su većinom odnele bujice reka.

2006. godine – Ministarstvo pravde Belorusije zatražilo da sud zabrani jednu od vodećih grupa za zaštitu ljudskih prava – Beloruski helsinški komitet, zbog “sistemtaskog kršenja beloruskih zakona i sopstevne povelje”.

2010. godine – Umro Sifivo Ntšebe, južnoafrički operski pevač, poznat pod nadimkom “crni Pavaroti”.

2011. godine – Oblak pepela vulkana Grimsvetn sa Islanda proširio se Nemačkom, doveo do zatvaranja oba aerodroma u Berlinu i otkazivanja oko 700 letova.

2014. godine – Umro je Vojćeh Jaruzelski, poslednji komunista na čelu Poljske, čovek koji je 1981. godine u Poljskoj uveo ratno stanje, a osam godina kasnije na Okruglom stolu sa opozicijom pomogao da se mirno i bez nasilja demontira komunistički režim.

2014. godine – Na izborima za Evropski parlament sprovedenim u 21 zemlji EU, konzervativci iz Evropske narodne partije (EPP) osvojili su 211 poslanika, socijalisti 193 poslanika, a evrofobske stranke gotovo 130 mesta.