Na današnji dan – 30. januar

Povezane objave

• Na današnji dan – 12. februar 11/02
• Na današnji dan – 20. april 19/04
• Na današnji dan – 16. avgust 15/08

Dogodilo se na današnji dan – 30. 1.

1648. godine – Potpisivanjem ugovora u Minsteru okočan je osmogodišnji rat Španije i Ujedinjenih Provincija Nizozemske (Holandija). Španija je u oktobru iste godine prinuđena da prizna nezavisnost Holandije, što je omogućilo ubrzani ekonomski i kulturni procvat nove države.

1649. godine – U Londonu je zbog izdaje pogubljen engleski kralj Čarls I, nakon što su poražene njegove snage u građanskom ratu s republikanskim snagama Olivera Kromvela. Njegovo pogubljenje izazvalo je ogorčenje i bes na evropskim dvorovima, a u Holandiji i Španiji su pobijeni diplomatski predstavnici Kromvelove države. Monarhija je u Engleskoj obnovljena 1660. godine.

1835. godine – Predsednik SAD Endrju Džekson preživeo atentat. To je bio prvi atentat izvršen na šefa države u američkoj istoriji.

1882. godine – Rođen je Frenklin Delano Ruzvelt, koji je od 1932. do smrti 1945. godine četiri puta biran za predsednika SAD što je jedinstven slučaj u američkoj istoriji. Politikom “Nju dila” uspeo je da izvuče SAD iz velike ekonomske krize, uspostavio je diplomatske odnose sa SSSR (1935. godine), a u Drugom svetskom ratu bio je jedna od najznačajnijih ličnosti u antihitlerovskoj koaliciji.

1933. godine – Predsednik Nemačke feldmaršal Paul fon Hindenburg je imenovao Adolfa Hitlera za kancelara. Istog dana 1937. godine Hitler je izjavio u Rajhstagu da Nemačka povlači svoj potpis sa Versajskog mirovnog ugovora.

1937. godine – Trinaest visokih funkcionera Komunističke partije SSSR-a osuđeno je na smrt zbog navodnog učešća u zaveri Lava Trockog protiv vrha države.

1937. godine – Rođen je ruski velemajstor Boris Vasiljevič Spaski, svetski šahovski prvak od 1969. godine. Titulu je izgubio u meču s američkim velemajstorom Bobijem Fišerom, koji ga je 1972. godine u Rejkjaviku pobedio rezultatom 12,5:8,5.

1943. godine – Britansko ratno vazduhoplovstvo je u Drugom svetskom ratu otpočelo prvo danonoćno bombardovanje Berlina.

Mahatma Gandi

1948. godine – U Nju Delhiju je ubijen Mahatma Gandi, vođa pokreta za nezavisnost Indije, pola godine posle sticanja nezavisnosti Indije. Ubio ga je Naturam Godse, fanatik iz sekte “Hindu Mahasabha” koja se protivila njegovoj politici pomirenja Hindusa i muslimana.

Pročitajte i: Citati i izreke Mahatme Gandija

1948. godine – Umro je američki pilot i konstruktor aviona Orvil Rajt, pionir avijacije, koji je 1903. godine s bratom Vilburom u avionu koji su sami konstruisali, izveo prvi let u istoriji vazduhoplovstva.

1964. godine – U SSSR-u su prvi put u istoriji kosmonautike uz pomoć jedne rakete lansirani sateliti u razliite orbite “Elektron 1” i “Elektron 2”.

1967. godine – Papa Pavle VI se susreo s predsednikom Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR Nikolajem Podgornim, prvim šefom sovjetske države koji je posetio Vatikan.

1968. godine – U Vijetnamskom ratu je počela jednomesečna ofanziva nazvana “Tet” (Nova godina) pod komandom severnovijetnamskog generala Voa Ngujena Đapa, tokom koje su severnovijetnamske trupe i južnovijetnamski gerilci napali Sajgon i više od sto drugih mesta u Južnom Vijetnamu.

1972. godine – Britanski vojnici su u Londonderiju, u Severnoj Irskoj ubili 13 ljudi, učesnika zabranjenog marša za ljudska prava katolika. Taj sukob nazvan je “Bloody Sunday” (Krvava nedelja).

1972. godine – Pakistan je napustio Komonvelt u znak protesta zbog odluke Velike Britanije, Australije i Novog Zelanda da priznaju Bangladeš (bivši Istočni Pakistan).

1992. godine – Argentina je otvorila dosijea nacista koji su posle Drugog svetskog rata pobegli u Južnu Ameriku.

1995. godine – U jednom od najtežih napada tokom trogodišnje pobune islamskih ekstremista u Alžiru, u eksploziji automobila-bombe poginulo je najmanje 20, a ranjeno oko 60 ljudi.

2000. godine – Cijanid koji se izlio iz rumunskog rudnika Baja Mare u pritoke reke Tise, Lapoš i Samoš, a potom u Dunav, izazvao je ekološku katastrofu ogromnih razmera. U rečni sliv ispušteno je 120 tona cijanida i 20.000 tona taloga koji sadrži teške metale.

2000. godine – Povodom Dana holokausta više stotina neonacista demonstriralo je u Berlinu i prošlo kroz Brandenburšku kapiju podsećajući na vreme kada su nacisti u Nemačkoj bili na vlasti.

2003. godine – U Skupštini SR Jugoslavije (SRJ) ratifikovan je Sporazum o dvojnom državljanstvu SRJ i Bosne i Hercegovine (BiH).

2005. godine – U Iraku su održani prvi višepartijski izbori u poslednjih 50 godina i prvi posle svrgavanja Sadama Huseina.

2011. godine – Umro je britanski kompozitor Džon Bari, dobitnik pet Oskara za filmsku muziku, pored ostalog u filmovima “Ples sa vukovima” i “Moja Afrika”, a komponovao je muziku i za 11 filmova o Džejmsu Bondu. Tokom karijere dobio je četiri Gremija i jedan Zlatni globus.

2013. godine – Na otvaranju izložbe “Berlin 1933, na putu ka diktaturi” povodom 80-godišnjice uspona Hitlera na vlast, nemačka kancelarka Angela Merkel zatražila je od Nemaca da se uvek bore za svoje principe i ne zapadaju u samozadovoljstvo i istakla da je vladavinu nacista omogućilo to što je “elita nemačkog društva sarađivala s njima, a pre svega što je većina u Nemačkoj u najmanju ruku tolerisala njihov uspon”.