Na današnji dan – 15. oktobar

Povezane objave

• Na današnji dan – 26. jul 25/07
• Na današnji dan – 18. decembar 17/12
• Na današnji dan – 4. decembar 03/12

Dogodilo se na današnji dan – 15.10.

70. godine p.n.e. – Rođen je Publije Vergilije Maron, najznamenitiji pesnik carskog Rima, autor nacionalnog junačkog epa “Eneida” i pastirskih pesama (“Bukolike” ili “Ekloge”) i didaktičkog speva “Georgike”. Uzor latinskog i zapadnoevropskog književnog stvaralaštva, Danteov je vodič kroz podzemni svet (“Pakao”).

1529. godine – Završena je prva opsada Beča povlačenjem turske vojske sultana Sulejmana II Veličanstvenog.

1542. godine – Rođen je mogulski car Abu ul Fat Dželaludin Akbar, jedan od najvećih vladara Indije, koji je pokorio pobunjene države Gudžarat i Kašmir i osvojio Avganistan. Sproveo je značajne reforme, ukinuo ropstvo i pokušao da stvori novu sinkretističku religiju koja bi ujedinila Hinduse i muslimane.

1581. godine – Pod pokroviteljstvom Katarine Mediči u Parizu je izvedena prva celovečernja baletska predstava (“Ballet Comique de la Reine”), pa se taj dan uzima kao datum nastanka baleta.

1582. godine – U Španiji, Portugaliji i papskim državama u Italiji počela je primena Gregorijanskog kalendara, tako što je eliminisano deset dana, a 5. oktobar 1582. postao je 15. oktobar.

1608. godine – Rođen je italijanski fizičar i matematičar Evanđelista Toričeli koji je otkrio princip živinog barometra (Toričelijeva cev). Bio je saradnik Galilea Galileija, a posle njegove smrti nasledio je katedru za matematiku na univerzitetu u Firenci.

1791. godine – Rođen je Sima Milutinović Sarajlija, jedan očnajznaccajnijih i, uz Lukijana Mušickog, najuticajniji srpski pesnik XIX veka. Učestvovao je u oba srpska ustanka protiv Turaka, a od 1827. u Cetinju je bio sekretar vladike Petra I Petrovića Njegoša i učitelj njegovog sinovca Rada, kasnije Petra II Petrovića Njegoša (spevovi “Srbijanka”, “Trojebratstvo”, “Trojesestarstvo”, tragedija “Obilić”, “Istorija Srbije”, “Istorija Crne Gore”).

1817. godine – Umro je poljski nacionalni junak Tadeuš Košćuško, učesnik u Američkom ratu za nezavisnost i ađutant Džordža Vašingtona, kasnije prvog predsednika SAD. Po povratku u domovinu borio se protiv rasparčavanja Poljske, ali je njegova vojska poražena u oktobru 1794. godine. Umro je u izbeglištvu u Švajcarskoj.

1894. godine – Pod optužbom za veleizdaju u Parizu je uhapšen francuski oficir Alfred Drajfus, čime je počela burna afera koja je godinama potresala društveni i politički život Francuske. Bez dokaza je osudđen na doživotnu robiju, ali je posle velikog negodovanja javnosti i angažovanog istupa pisca Emila Zole otkriven pravi krivac, a Drajfus je rehabilitovan.

1917. godine – U šumi Vensen, nadomak Pariza streljana je Mata Hari, najpoznatija žena špijun u Prvom svetskom ratu. Profesionalna plesačica, specijalizovana za egzotične plesove iz Indije i sa Jave, koja je važila za najlepšu ženu sveta svog vremena, osuđena je na smrt zbog špijunaže u korist Nemačke.

1928. godine – Nemački dirižabl “Graf Cepelin” je obavio prvi komercijalni let preko Atlantika.

1945. godine – Premijer “višijevske Francuske” u Drugom svetskom ratu Pjer Laval pogubljen je zbog predaje zemlje nacističkoj Nemačkoj.

1946. godine – Nacistički lider Herman Gering izvršio je samoubistvo u zatvorskoj ćeliji dan pre izvršenja smrtne kazne na koju ga je osudio Međunarodni sud za ratne zločine u Nirnbergu.

1949. godine – U Mađarskoj su pogubljeni Laslo Rajk, Tibor Sonji i Andraš Salai. Na montiranom sudskom procesu oni su osuđeni na smrt kao “buržoaski revizionisti i titoisti”. Posmrtno su rehabilitovani 1956. godine kao žrtve kulta ličnosti.

1964. godine – Nikita Hruščov je smenjen sa mesta prvog sekretara Komunističke partije Sovjetskog Saveza, a na njegovo mesto je došao Leonid Brežnjev. Novi premijer postao je Aleksej Kosigin.

Danilo Kiš

1989. godine – Umro je Danilo Kiš, jedan od najvećih pisaca novije srpske književnosti čije je delo značajno doprinelo njenoj afirmaciji u svetu. Preveden je na mnoge svetske jezike i dobitnik je mnogobrojnih priznanja i nagrada. (“Mansarda”, “Bašta, pepeo”, “Peščanik”, “Grobnica za Borisa Davidoviča”, “Rani jadi”, “Enciklopedija mrtvih”, “Čas anatomije”).

Pročitajte i: Najzanimljiviji citati Danila Kiša

1993. godine – Nobelovu nagradu za mir dobili su predsednik Južne Afrike Frederik Vilem de Klerk i vođa Afričkog nacionalnog kongresa Nelson Mandela za doprinos okončanju režima aparthejda u Južnoj Africi.

1997. godine – Kongoanski pobunjenici ušli su u glavni grad Brazavil i zbacili predsednika Paskala Lisubu. Nakon četvoromesečnog građanskog rata, na vlast se vratio bivši predsednik Denis Sasu Ngueso.

1998. godine – Na osnovu dogovora predsednika SR Jugoslavije Slobodana Miloševića i američkog izaslanika Ričarda Holbruka, načelnik Generalštaba Vojske Jugoslavije Momčilo Perišić i komandant NATO Vesli Klark potpisali su sporazum o uspostavljanju vazdušne posmatračke misije na Kosovu.

2000. godine – Ubedljivom pobedom na parlamentarnim izborima Liberalna demokratija Slovenije Janeza Drnovšeka vratila se na vlast. Time je okončana šestomesečna vladavina desnice na čelu sa Andrejem Bajukom.

2003. godine – Kina je lansirala svoj prvi kosmički brod sa ljudskom posadom. U letelici “Šendžou pet” bio je astronaut Jang Livei.

2006. godine – Turski pisac, romansijer Orhan Pamuk dobio je Nobelovu nagradu za književnost.

2007. godine – Evropska unija i Crna Gora potpisale su u Luksemburgu Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju.