Na današnji dan – 26. decembar

Povezane objave

• Na današnji dan – 5. april 04/04
• Na današnji dan – 23. septembar 22/09
• Na današnji dan – 12. oktobar 11/10

Dogodilo se na današnji dan – 26.12.

1716. godine – Rođen je engleski pisac Tomas Grej, autor pesme “Elegija napisana na seoskom groblju” koja se smatra jednom od najlepših pesama napisanih na engleskom jeziku.

1805. godine – Francuska i Austrija potpisale su u Požunu (Bratislava) mirovni ugovor, posle Napoleonove pobede u bici kod Austerlica, kojim je Francuska dobila Veneciju, Istru bez Trsta, Dalmaciju i Boku Kotorsku i učvrstila svoju poziciju u Evropi. Odredbe sporazuma poništene su 1814. godine na Bečkom kongresu.

1825. godine – U Sankt Peterburgu, na dan polaganja zakletve novom caru Nikolaju I izbila je pobuna dekabrista, protivnika carizma u Rusiji.

1883. godine – Rođen je Moris Utrilo, samouki slikar pariskih veduta i motiva iz francuskih provincijskih gradova, koji je mimo svih slikarskih pravaca i strujanja izgradio sopstveni doživljaj ambijenta i likovni izraz.

1890. godine – Umro je nemački arheolog Hajnrih Šliman, koji je 1868. godine otkrio Troju, koristeći se podacima iz Homerovih spevova “Ilijada” i “Odiseja“. Otkrio je i Mikenu, Orhomen i Tirint, utrošivši na arheološka iskopavanja ceo imetak stečen u mladosti trgovinom.

1893. godine – Rođen je kineski revolucionar i državnik Mao Cedung, jedan od osnivača Komunističke partije Kine, koji je 1949. godine u Pekingu proglasio Narodnu Republiku Kinu i do smrti 1976. godine bio njen neprikosnoveni lider. Njegove misli i ideje objavljene su u čuvenoj “Crvenoj knjižici”. Godine 1966. pokrenuo je “Veliku proletersku kulturnu revoluciju” tokom koje je smenjen veliki broj partijskih funkcionera, među kojima i njegovi najbliži saradnici.

1898. godine – Pjer i Marija Kiri otkrili su prvi radioaktivni hemijski element i nazvali ga radijum.

1908. godine – Amerikanac Džek Džonson je pobedom nad Kanađaninom Tomijem Barnsom postao prvi crni bokser prvak sveta u teškoj kategoriji.

1922. godine – Vođa Oktobarske revolucije Vladimir Ilič Lenjin završio je prvi deo svog “Pisma kongresu”, kasnije poznatog kao “Lenjinov testament”, u kojem je pozvao komuniste da sačuvaju jedinstvo partije i predložio reforme. U drugom delu “testamenta”, koji je napisao 4. januara 1923. godine Lenjin je sugerisao da Staljin bude smenjen sa mesta generalnog sekretara Komunističke partije.

1941. godine – Suočen s napredovanjem japanskih snaga u Drugom svetskom ratu ka Manili, američki general Daglas Makartur proglasio je filipinsku prestonicu “otvorenim gradom”. Uprkos tome u Manili su 1941, 1942. i 1945. godine vođene teške borbe američkih i japanskih jedinica, tokom kojih su porušeni mnogi delovi grada.

1943. godine – Britanska mornarica je u Drugom svetskom ratu potopila “Šarnhorst”, poslednji veliki nemački bojni brod.

1968. godine – U Saveznoj narodnoj skupštini usvojeni su amandmani na Ustav SFR Jugoslavije, kojima se širi autonomija pokrajina i one dobijaju status sličan republikama. Pokrajine su dobile pokrajinski Ustavni zakon, čime je otvoren put gotovo potpuno samostalnoj zakonskoj, izvršnoj i sudskoj vlasti. Pokrajini Kosovo i Metohija uveden je naziv Kosovo.

1971. godine – U znak protesta zbog američkog angažovanja u Vijetnamu, 16 američkih ratnih vetarana Vijetnamskog rata okupiralo je Statuu slobode u njujorškoj luci.

Hari Truman

1972. godine – Umro je Hari Truman, predsednik SAD 1945-53. godine. Za predsednika je izabran nakon smrti Frenklina Rozevelta. Učesnik je Potsdamske konferencije, a avgusta 1945. godine, po njegovom nalogu na Japan je bačena atomska bomba. Godine 1947. uveo je doktrinu o vojnoj i ekonomskoj pomoći zemljama ugroženim revolucionarnim pokretima, a njegova administracija je iste godine sačinila Maršalov plan o posleratnoj obnovi Evrope. Doneo je zakon protiv radničkih sindikata i osnovao Komisiju za ispitivanje protivameričke delatnosti čiji se rad pretvorio u “lov na veštice” (makartizam). Uveo je SAD u Korejski rat.

1975. godine – Letom na liniji Moskva-Alma Ata, “Tupoljev-144” je postao prvi supersonični avion u svetu u redovnom saobraćaju.

1989. godine – Rumunski Front nacionalnog spasa naimenovao je novu vladu s Jonom Ilijeskuom na čelu, dan posle pogubljenja Nikolaje Čaušeskua.

1990. godine – Skupština Slovenije proglasila je samostalnost te republike, nakon plebiscita 23. decembra na kome se 86 odsto glasača izjasnilo za nezavisnu slovenačku državu.

1991. godine – U Alžiru su održani prvi višepartijski parlamentarni izbori od sticanja nezavisnosti od Francuske 1962. godine.

1994. godine – Napadom komandosa na oteti francuski putnički avion na aerodromu u Marseju oslobođeno je 239 putnika i članova posade koje su islamski teroristi držali kao taoce posle otmice 24. decembra u Alžiru. Komandosi su ubili svu četvoricu terorista.

1998. godine – Bivši lideri Crvenih Kmera Kije Sampan i Nuon Čea predali su se kambodžanskoj vladi. Za vreme režima Crvenih Kmera sredinom sedamdesetih godina 20. veka u Kambodži je ubijeno ili je umrlo od gladi i bolesti 1,7 miliona ljudi.

1998. godine – Srpske snage bezbednosti na Kosovu počele su napad na području mesta Podujevo, nakon što je u selu Obrandže ubijen jedan Srbin.

2001. godine – Izraelski ministar odbrane Bendžamin Ben-Elizer izabran je za predsednika Laburističke partije.

2003. godine – U zemljotresu jačine 6,3 stepena Rihterove skale koji je pogodio iranski grad Bam, poginulo je oko 50.000 ljudi.

2004. godine – U naletu plimnog talasa cunamija izazvanog zemljotresom jačine devet stepeni Rihterove skale, nedaleko od indonežanskog ostrva Sumatre, stradalo je preko 300.000 ljudi u zemljama regiona: Malezija, Indija, Bangladess, SSri Lanka, Tajland, Indonezija, Maldivi, Somalija, Tanzanija, Sejsseli, Mjanmar, Kenija i Madagaskar.