Na današnji dan – 25. novembar

Povezane objave

• Na današnji dan – 2. novembar 01/11
• Na današnji dan – 17. novembar 16/11
• Na današnji dan – 13. februar 12/02

Dogodilo se na današnji dan – 25.11.

1560. godine – Umro je Andrea Doria, srednjevekovni heroj Đenove, koji se do pred kraj života, u 87. godini uspešno borio protiv Turaka i berberskih pirata u Mediteranu. Uz pomoć Karla V oslobodio je 1528. godine Đenovu od Francuza u uspostavio nezavisnu republiku.

1562. godine – Rođen je Lope de Vega, reformator španskog pozorišta i jedan od najznačajnijih dramskih pisaca u evropskoj književnosti. Veliki pesnik i dobar prozaist, sa 1.800 komedija i drama, više od 3.000 soneta, epovima, romanima, istorijskim zapisima, smatra se najplodnijim književnim stvaraocem u istoriji književnosti. Najpoznatija dela: “Vitez od Olmeda”, “Seviljska zvezda”, “Peribanjes”, “Dovitljiva devojka”.

1783. godine – Poslednji britanski vojnici napustili su Njujork, nakon završetka Američkog rata za nezavisnost.

1828. godine – Rođen je hrvatski sveštenik, istoričar i političar Franjo Rački, jedan od ideologa Ilirskog pokreta i pobornik južnoslovenskog jedinstva. Osnivač je Narodne stranke sa Josipom Štrosmajerom (1860) i prvi predsednik Jugoslovenske akademije znanosti i umetnosti (1866).

1835. godine – Rođen je američki industrijalac škotskog porekla Endrju Karnegi, koji je veliko bogatstvo uložio u dobrotvorne svrhe, uglavnom u osnivanje javnih biblioteka u SAD i drugim zemljama. Objavio je knjigu “Jevanđelje bogatstva” (1900). Karnegijeva zadužbina je 1926. godine sa 100.000 dolara pomogla izgradnju Univerzitetske biblioteke u Beogradu.

1877. godine – Izbila je Topolska buna na Stanovljanskom polju blizu Kragujevca, kada su Lepenički i Jasenički bataljoni odbili da polože zakletvu knezu Milanu Obrenoviću uoči Drugog srpsko-turskog rata i pokušali da na vlast dovedu Petra Karađorevića. Ustanak je ugušen 29. novembra, a od 70 učesnika optuženih za veleizdaju, 24 su osuđena na smrt, od kojih su sedmorica streljana.

1884. godine – U Sent Luisu u američkoj državi Misuri Džon Majenberg patentirao je mleko u prahu.

1884. godine – Otvoren je prvi kurs engleskog jezika u Velikoj školi u Beogradu.

1914. godine – Umro je srpski i slovenački kompozitor Davorin Jenko, autor slovenačke himne “Naprej, zastava slave” i srpske “Bože pravde”. Bio je član Srpske kraljevske akademije, horovođa i kapelnik Narodnog pozorišta u Beogradu. Komponovao je muziku za oko 90 “komada s pevanjem” i autor je prve srpske operete “Vračara”.

1915. godine – Vrhovna komanda srpske vojske u Prvom svetskom ratu donela je odluku o povlačenju trupa preko Crne Gore i Albanije. U povlačenju vojnika praćenih izbeglicama, život je izgubilo više od 240.000 ljudi. Na Krf je savezničkim brodovima prebačeno 135.000 vojnika, koji su oporavljeni i reorganizovani nastavili borbe na Solunskom frontu naredne godine.

1936. godine – Nemačka i Japan su potpisale Antikominterna pakt kojim su se obavezale na borbu protiv širenja komunizma.

1941. godine – Poginulo je 848 britanskih mornara kada je nemačka podmornica potopila britanski ratni brod “Baram” u Drugom svetskom ratu.

1952. godine – U Londonu je prvi put izvedena “Mišolovka” Agate Kristi, pozorišni komad koji se i danas prikazuje u pozorištima širom sveta. U londonskom pozorištu Sent Martin neprekidno se izvodi već 50 godina.

1959. godine – Umro je francuski filmski i pozorišni glumac Žerar Filip, jedan od najpopularnijih glumaca posle Drugog svetskog rata (“Đavo u telu”, “Kartuzijanski manastir u Parmi”, “Fanfan Lala”, “Crveno i crno”, “Opasne veze”).

1965. godine – Vojnim udarom pod vođstvom generala Žozefa Mobutua u Kongu je zbačen sa vlasti predsednik Žozef Kasavubu. Kasnije je proglašena Demokratska Republika Kongo, 1971. godine naziv je promenjen u Republika Zair, a njen predsednik je uzeo ime Mobutu Sese Seko.

1969. godine – Član “Bitlsa” Džon Lenon vratio je titulu Reda Britanske Imperije koju mu je 1965. godine dodelila kraljica Elizabeta II, u znak protesta zbog podrške Velike Britanije agresiji SAD u Vijetnamu i britanske politike u nigerijskoj provinciji Bijafra.

1970. godine – Japanski pisac Jukio Mišima počinio je javno ritualno samoubistvo (harikiri), u znak protesta protiv “vesternizacije” Japana.

1974. godine – Umro je burmanski diplomata U Tant, generalni sekretar UN od 1962. do 1971. godine. Kongoanska, berlinska i kubanska kriza, rat u Vijetnamu, sukobi na Bliskom istoku i rat Indije i Pakistana bili su dramatični događaji s kojima se suočavao tokom mandata.

1992. godiune – Parlament Češke glasao je za podelu Čehoslovačke na posebne države Češku i Slovačku od 1. januara 1993. godine.

1996. godine – Više od 100.000 ljudi protestovalo je ulicama Beograda zbog sudskog poništavanja pobede opozicione koalicije “Zajedno” na lokalnim izborima, optužujući predsednika Slobodana Miloševića da je pokrao izbore.

2001. godine – Američka kompanija “Edvansd sel tehnolodži” saopštila je da je klonirala ljudski embrion. Prema izjavi naučnika dostignuće će biti korišćeno u medicini, a ne za kloniranje ljudskog bića.

2002. godine – Predsednik Crne Gore Milo Đukanović podneo je ostavku, a dan kasnije predložen je za mandatara nove crnogorske vlade.

2002. godine – UNMIK preuzeo kontrolu nad opštinskom administracijom u severnom delu Kosovske Mitrovice, koju su do tada kontrolisali Srbi. Time je nakon tri godine i pet meseci međunarodna zajednica uspostavila vlast na čitavoj teritoriji Kosova.

2003. godine – U Tenesiju (SAD) je umro jedan od vodećih kantri muzičara Tedi Vilburn.

2005. godine – Umro je Ričard Berns, jedini Britanac koji je osvojio svetski reli-šampionat.

2007. godine – Umro je bivši šef ruske službe bezbednosti KGB-a Vladimir Krjučkov, koji je bio ključna figura neuspelog puča 1991. godine protiv tadašnjeg predsednika Sovjetskog Saveza Mihaila Gorbačova.