Na današnji dan – 30. avgust

Povezane objave

• Na današnji dan – 2. jul 01/07
• Na današnji dan – 20. jul 19/07
• Na današnji dan – 31. jul 30/07

Dogodilo se na današnji dan – 30.8.

1483. godine – Umro je francuski kralj Luj XI koji je tokom vladavine od 1461. godine uspeo da pobedi Ligu feudalaca i da ojača centralnu kraljevski vlast. Nasledio ga je sin Šarl VIII.

1645. godine – Holanđani i američki Indijanci sklopili su primirje u Nju Amsterdamu (Njujork).

1748. godine – Rođen je Žak Luj David, najznačajniji predstavnik klasicizma u francuskom slikarstvu, dvorski slikar Napoleona Bonaparte. Izvršio je veliki uticaj na likovnu umetnost, ali su njegovi sledbenici uglavnom završili u šablonu akademizma. Najznačajnija dela: “Zakletva Horacija”, “Napoleonovo krunisanje”, “Porodica Žerar”, “Ubijeni Mara”, “Gospođa Rekamje”.

1757. godine – Ruska armija je u Sedmogodišnjem ratu, pod komandom maršala Stepana Fjodoroviča Apraksina, porazila pruske trupe u bici kod Gros Jegersdorfa.

1797. godine – Rođena je engleska književnica Meri Šeli autorka romana “Frankeštajn”, supruga pesnika Persi Biš Šelija.

1871. godine – Rođen je britanski fizičar Ernest Raterford dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1908. godine. Otkrio je alfa i beta zrake u radijumu, a bombardujući azot alfa česticama izveo je prvu transmutaciju jednog elementa u drugi (1919).

1881. godine – Francuski inženjer Kleman Ader patentirao je u Nemačkoj prvi stereofonski zvučni sistem.

1914. godine – U bici kod Tanenberga u Prvom svetskom ratu nemačka Osma armija pod komandom generala Paula fon Hindenburga potukla je Drugu rusku armiju generala Aleksandra Samsonova, koja je izgubila oko 30.000 ljudi. General Samsonov je izvršio samoubistvo.

1918. godine – Prilikom posete fabrici “Miheljson” u atentatu je ranjen Vladimir Ilić Lenjin. U lidera sovjetske Rusije pucale su pripadnice Socijal-revolucionarne partije Fanja Kaplan i njena sestra Dora.

1929. godine – Umro je dubrovački književnik Ivo Vojnović, autor drama “Dubrovačka trilogija” i “Ekvinocij”, koje su više decenija bile na repertoarima jugoslovenskih pozorišta.

1940. godine – U Beču su završeni razgovori predstavnika Nemačke, Italije, Rumunije i Mađarske (Bečka arbitraža) na kojima su Nemačka i Italija prisilile Rumuniju da ustupi Bugarskoj južnu Dobrudžu, a Mađarskoj deo Transilvanije.

1940. godine – Umro je engleski fizičar Džozef Džon Tomson, koji je 1897. godine otkrio elektron. Dobitnik je Nobelove nagrade za fiziku 1906. godine.

Sava Šumanović “Doručak na travi”

1942. godine – Ustaše su u Sremskoj Mitrovici u Drugom svetskom ratu streljale Savu Šumanovića, jednog od najboljih srpskih slikara između dva rata. Njegove velike kompozicije “Doručak na travi” i “Pijana lađa” ubrajaju se među najznačajnija dela modernog srpskog slikarstva.

Pročitajte i: Biografija Save Šumanovića

1944. godine – Sovjetska armija je u Drugom svetskom ratu zauzela naftna polja u Ploeštiju u Rumuniji, čime je nemačku vojsku lišila važnog izvora snabdevanja gorivom.

1945. godine – Velika Britanija je ponovo uspostavila svoju vlast u Hongkongu, nakon tri godine i sedam meseci japanske okupacije.

1957. godine – Senator Strom Turmond iz Južne Karoline postavio je novi rekord u opstrukciji američkog Kongresa govoreći više od 24 sata protiv predloga zakona o građanskim pravima.

1963. godine – Između sedišta vlada SSSR i SAD, Kremlja i Bele kuće, lideri Nikita Hruščov i Džon Kenedi uspostavili su posle kubanske krize, koja je zapretila opštim nuklearnim sukobom, direktnu telefonsku vezu, poznatu kao “crveni telefon”.

1973. godine – Kenija je zabranila lov na slonove i trgovinu slonovačom.

1974. godine – Kod Zagreba se dogodila teška železnička nesreća u kojoj je izgubilo život oko 150 ljudi. To je bila najveća železnička nesreća u istoriji jugoslovenskog saobraćaja.

1981. godine – U Teheranu su u eksploziji bombe podmetnute u kancelariji premijera poginuli predsednik Irana Mohamad Ali Radžai i premijer Mohamad Džavad Bahonar.

1991. godine – Sovjetska republika Azerbejdžan je objavila nezavisnost od Moskve i počela formiranje sopstvene armije.

1992. godine – Prekinuta je petomesečna srpska opsada Goražda. U skladu sa dogovorom u Londonu komanda bosanskih Srba povukla je oko 1.000 svojih vojnika, a zajedno sa njima povlačila se i kolona civila izbeglica srpske naconalnosti. U napadu “zelenih beretki” (bosanski Muslimani) na kolonu poginulo je 22, a ranjeno oko 50 ljudi.

1995. godine – Avioni NATO-a počeli su seriju napada na srpske položaje u Bosni u pokušaju da prisile rukovodstvo bosanskih Srba da prihvati mirovni plan za BiH. Napadi su usledili dva dana nakon što je u minobacačkom napadu na Sarajevo ubijeno 37 ljudi, a obustavljeni su 14. septembra, kada su Srbi potpisali sporazum o povlačenju teškog naoružanja na 20 kilometara od Sarajeva.

2001. godine – Oko 438 izbeglica, mahom iz Avganistana, koji su spašeni sa feribota koji je tonuo, nastavilo je da umire na norveškom teretnom brodu, jer im Australija nije dozvolila ulazak u tu zemlju.

2003. godine – U Severnom moru potonula je ruska atomska podmornica. Od deset članova posade, jedan čovek je spašen.

2003. godine – Umro je američki glumac Čarls Bronson, zvezda akcionih filmova iz 1960-ih i 1970-tih.

2004. godine – Na Ilidži kod Sarajeva uhapšen je Ramiz Delalić-Ćelo, osumnjičen da je 1. marta 1992. na svadbi na Baščaršiji ubio jednog od svatova Srbina Nikolu Gardovića. To ubistvo produbilo je poremećene međunacionalne odnose i ubrzalo početak rata u Bosni i Hercegovini.

2006. godine – Umro je egipatski pisac i dobitnik Nobelove nagrade za knjiženost 1988. Nagib Mahfuz.

2013. godine – Umro je jedan od najboljih irskih pesnika, nobelovac Šejmus Hini.