Na današnji dan – 25. april

Povezane objave

• Varjaška garda: Vikinzi koji su činili elitne jedinice vizantijskih careva 20/03
• Na današnji dan – 25. januar 24/01
• Na današnji dan – 23. avgust 22/08

Dogodilo se na današnji dan – 25. 4.

1595. godine –  Umro je italijanski pesnik Torkvato Taso autor epa “Oslobođeni Jerusalim”. Jedan broj pesama posvetio je Dubrovčanki Cvijeti Zuzorić koja je u svom salonu u Firenci okupljala književnike i umetnike.

1599. godine –  Rođen je vođa Engleske revolucije Oliver Kromvel koji je 1653. godine postao protektor Engleske, Škotske i Irske. Dve godine posle njegove smrti 1658. godine, obnovljena je monarhija.

1744. godine –  Umro je švedski fizičar i astronom Anders Celzijus, izumitelj jedne od skala za merenje toplote.

Pročitajte i: Biografija Andersa Celzijusa

1765. godine –  Rođen je srpski pesnik-guslar Filip Višnjić, koji je opevao sve značajnije događaje iz Prvog srpskog ustanka. Njegove pesme zabeležio je Vuk Stefanović Karadžić.

1792. godine –  Na pogubljenju drumskog razbojnika Žaka Peletjea na trgu De Grev u Parizu u Francuskoj je prvi put upotrebljena giljotina.

1859. godine –  Prema projektu konzula Francuske u Aleksandriji Ferdinanade Lesepsa, počelo je kopanje Sueckog kanala. Kanalom dugim 161 kilometar spojeno je, u novembru 1869. godine, Sredozemno i Crveno More i stvoren najkraći plovni put iz Evrope ka Srednjem i Dalekom istoku.

1874. godine –  Rođen je italijanski inženjer Guljermo Markoni. Radio je na usavršavanju bežične telegrafije i prvi je uspeo da pošalje radio signal preko Atlantika (1901). Nobelovu nagradu 1909. godine podelio je sa nemačkim fizičarem Braunom.

1915. godine –  Počela je bitka na Galipolju, jedna od najvećih bitaka u Prvom svetskom ratu, u kojoj je Turska pobedila savezničke trupe pod britanskom komandom. To je bila i jedina pobeda Turske vojske u tom ratu. U osmomesečnoj bici poginulo je oko 7.000 Australijanaca i oko 2.000 Novozelanđana.

1918. godine –  Rođena je američka pevačica Ela Ficdžerald, nekrunisana “kraljica džeza”.

1920. godine –  Poljske trupe upale su u Ukrajinu, potom brzo napredovale i 6. maja zauzele Kijev. Mirom u Rigi 12. marta 1921. godine. Poljska je dobila od Sovjetske Rusije teritoriju s više miliona Ukrajinaca i Belorusa.

1938. godine –  Umro je srpski general i vojni pisac Živko Pavlović, član Srpske kraljevske akademije, učesnik oba balkanska rata i Prvog svetskog rata (“Bitka na Kolubari”, “Beogradska operacija”).

1945. godine –  Sovjetske i američke trupe susrele su se prvi put u Drugom svetskom ratu kod mesta Torgau u Nemačkoj.

1945. godine –  U San Francisku, 45 zemalja antihitlerovske koalicije, uključujući Jugoslaviju, počelo je osnivačku konferenciju UN.

1974. godine –  U Portugalu je u udaru, poznatom kao “revolucija karanfila”, oboren autokratski režim Marsela Kaetana. Istog dana, godinu dana kasnije, na prvim slobodnim izborima posle pola veka, pobedila je Socijalistička partija Marija Soareša.

1980. godine –  Misija američkih komandosa, koja je trebalo da spase u Teheranu 53 člana ambasade SAD, pretvorene u taoce, propala je u iranskoj pustinji, posle pogibije osam Amerikanaca u sudaru helokoptera s avionom.

1980. godine –  Srušio se danski “Boing 727”, koji je čarter letom prevozio britanske turiste na liniji Mančester-Tenerife. Poginulo je svih 146 putnika i članova posade.

1982. godine –  Poslednji izraelski vojnici napustili su Sinaj, okončavši 15-godišnju okupaciju tog egipatskog poluostrva.

1993. godine –  Na referendumu u Rusiji 62 odsto glasača je podržalo reforme predsednika Borisa Jeljcina.

1993. godine –  U prisustvu mirovnog posrednika lorda Ovena, predsednici SRJ, Srbije i Crne Gore Dobrica Čosić, Slobodan Milošević i Momir Bulatović pokušali su da ubede lidera bosanskih Srba Radovana Karadžića da potpiše korigovani Vens-Ovenov mirovni plan. Narednog dana Skupština RS je odbila ovaj plan, rat u Bosni je nastavljen, a SRJ su pooštrene sankcije međunarodne zajednice.

1994. godine –  U Londonu je formirana Kontakt grupa za koordinaciju diplomatskih akcija SAD, Rusije i EU u bosanskom ratu.

1995. godine –  Umrla je američka pozorišna i filmska glumica Džindžer Rodžers, koja je svetsku slavu stekla u mjuziklima kao partnerka Freda Astera. Oskar je dobila za film “Kiti Foil”.

1999. godine –  Avijacija NATO-a srušila je drumsko-železnički “Žeželjev most”, već oštećen u tri napada prethodnih dana. Time je Novi Sad ostao bez poslednjeg od tri mosta na Dunavu.

2000. godine –  U Beogradu je ubijen direktor Jugoslovenskog aerotransporta (JAT) Žika Petrović.

2002. godine – Rusija je saopštila da su ruske trupe ubile jednog od najtraženijih ljudi u zemlji Kataba, čečenskog lidera arapskog porekla, za koga se sumnjalo da ima bliske veze sa terorističkom mrežom Osame bin Ladena al Kaidom.

2005. godine – U okviru bliskoistočne turneje predsednik Rusije Vladimir Putin posetio je Egipat i Izrael. On je prvi i jedini ruski, odnosno sovjetki lider koji je posetio Egipat u poslednjih 40 godina i prvi ruski zvaničnik koji je posetio Izrael.

2008. godine –  Filozof Milan Kangrga,  utemeljivač i višedecenijski šef i profesor Katedre za etiku zagrebačkog Filozofskog fakulteta, preminuo je u 85. godini. Bio je jedan od osnivača Hrvatskog filozofskog društva (1957), časopisa „Praksis“ i Korčulanske ljetnje škole (1963). Autor  je četrnaest knjiga i mnoštva članaka ( „Etički problemi u delu Karla Marksa“, “Etika ili revolucija“, „ Praksa-vrijeme-svijet“).

2009. godine –  Svjetska zdravstvena organizacija saopštila je da bi novi oblik gripa AH1N1, od koga je u Meksiku umrlo 68 osoba, mogao da preraste u pandemiju.

2010. godine –  Britanski književnik Alan Silito, poznat po prikazu porodičnih problema i posleratne stvarnosti siromašnih Britanaca, umro je u 83. godini. Silito je sredinom prošlog veka bio član književne grupe “gnevni mladi ljudi”, njegov najpoznatiji roman je “Subotom uveče, nedeljom ujutru” iz 1958. godine i kratka priča “The Lonelineness Of The Long Distance Runner” iz 1959. godine. Oba dela kasnije su pretočena u filmove.

2015. godine –  Više od 8.000 ljudi poginulo je u razornom zemljotresu magnitude 7,9 stepeni po Rihteru koji je pogodio Nepal. Povređeno je 16.000 ljudi i uništeno 300.000 kuća. To je bio najgori potres u ovoj zemlji u poslednjih 80 godina.