Na današnji dan – 13. maj

Povezane objave

• Na današnji dan – 18. februar 17/02
• Na današnji dan – 8. novembar 07/11
• Na današnji dan – 23. decembar 22/12

Dogodilo se na današnji dan – 13.5.

1619. godine – Po nalogu princa Morisa od Nasaua pod optužbom za religioznu subverziju pogubljen je holandski državnik Johan fan Oldenbarnevelt, osnivač moderne holandske države.

Marija Terezija

1717. godine – U Beču je rođena austrijska carica, češka i mađarska kraljica Marija Terezija, naslednica Karla VI od 1740. godine, jedna od najznačajnijih ličnosti dinastije Habsburga.

1787. godine – Prvi brodovi sa robijašima krenuli su iz Engleske prema novoj koloniji Australiji koja je tada Engleskoj služila kao kažnjenička kolonija.

1792. godine – Rođen je italijanski sveštenik Đovani Mastai Fereti, od 1846. godine papa Pije IX. Za vreme njegovog pontifikata, najdužeg u istoriji rimokatoličke crkve (31 godina i 236 dana), prestala je da postoji Crkvena država (1870). Najveći njen deo ušao je u sastav Kraljevine Sardinije, dok je papska država svedena na nekadašnji Patrimonij.

1795. godine – Rođen je slovački filolog i istoričar Pavel Jozef Šafarik, jedan od osnivača slavistike. Bio je direktor srpske gimnazije u Novom Sadu od 1819. do 1833. godine. (“Srpska čitanka”).

1798. godine – Rođen je slikar Konstantin Danil, jedan od najvećih srpskih slikara 19. veka, predstavnik srpskog bidermajera.

1830. godine – Osnovana je Republika Ekvador, a za prvog predsednika izabran je Huan Hoze Flores.

1840. godine – Rođen je francuski pisac Alfons Dode autor trilogije o zgodama Tartarena Taraskonca, remek dela francuske humorističke proze. Veliki uspeh donela mu je zbirka pripovedaka “Pisma iz mog mlina”.

1846. godine – Kongres SAD je formalno objavio rat Meksiku, mada su borbe u Kaliforniji započele nekoliko dana ranije.

1848. godine – U Sremskim Karlovcima je počelo zasedanje “Majske skupštine” na kojoj su delegati 175 crkvenih opština iz Vojvodine i Srbije izabrali Josifa Rajačića za patrijarha, a pukovnika Stevana Šupljikca za vojvodu. Skupština je 15. maja proglasila Srpsko Vojvodstvo, ali austrijska i mađarska vlada nisu priznali srpsku autonomiju.

Laza Lazarević

1851. godine – Rođen je srpski pisac i lekar Laza Lazarević. Najpoznatija dela: “Prvi put s ocem na jutrenje”, “Sve će to narod pozlatiti”, “Na bunaru”, “Školska ikona”, “On zna sve”, “U dobri čas hajduci”, “Verter”.

1862. godine – Rođen je srpski pisac Janko Veselinović, autor romana “Hajduk Stanko” sa tematikom iz Prvog srpskog ustanka i pripovedaka i romana iz seoskog života (“Slike iz seoskog života”, “Seljanka”).

1881. godine – Rođen je Dimitrije Tucović, vođa socijalističkog pokreta u Srbiji. Bio je jedan od organizatora prve Balkanske socijaledmokratske konferencije (1910), a na kongresu Internacionale u Kopenhagenu (1910) odlučno se suprotstavio imperijalističkoj politici zvanične Austrije. Objavio je oko 600 radova u domaćim i stranim listovima. Poginuo je 20. novembra 1914. godine u Kolubarskoj bici (“Zakonsko osiguranje radnika”, “Zakon o radnjama i socijalna demokratija”).

1882. godine – Rođen je francuski slikar Žorž Brak koji je s Pablom Pikasom 1905. godine osnovao kubistički pokret.

1887. godine – U Beogradu je osnovana Provizorna opservatorija Velike škole. Osnivanjem Republičkog hidrometeorološkog zavoda Srbije 1947. godine Opservatorija je postala njegov sastavni deo.

1888. godine – U Brazilu je ukinuto ropstvo.

1914. godine – Rođen je američki bokser Džoe Luis prvak sveta u teškoj kategoriji od 1937. do 1949. godine, kada se povukao.

1930. godine – Umro je norveški polarni istraživac i diplomata Fritjof Nansen, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1922. godine. Kao visoki komesar Društva naroda rukovodio je repatrijacijom ratnih zarobljenika nakon Prvog svetskog rata.

1931. godine – Umro je srpski kompozitor i horovođa Josif Marinković, član Srpske kraljevske akademije. Njegove solo pesme i mnoge horske kompozicije uz pratnju klavira poseban su doprinos srpskoj muzici. Bio je dirigent beogradskog pevačkog društva “Obilić”.

1949. godine – Prvi britanski mlazni avion “Kanbera” izvršio je prvi probni let.

1961. godine – Umro je američki filmski glumac Gari Kuper, dobitnik Oskara za filmove “Narednik Jork” i “Tačno u podne”.

1968. godine – U Parizu su počeli zvanični pregovori predstavnika Severnog Vijetnama i SAD o okončanju rata u Vijetnamu.

1981. godine – Na trgu Svetog Petra u Rimu u atentatu je ranjen papa Jovan Pavle II. Atentator Mehmed Ali Agdža je uhapšen. Pušten je iz zatvora nakon 20 godina i u junu 2000. godine predat Turskoj.

1990. goidne – U Zagrebu na stadionu u Maksimiru na fudbalskoj utakmici zagrebačkog “Dinama” i beogradske “Crvene zvezde” dogodio se krvavi obračun navijača ova dva kluba.

1994. godine – Ministri inostranih poslova SAD, EU i Rusije postigli su u Ženevi saglasnost o zajedničkoj strategiji u rešavanju bosanskog konflikta.

1999. godine – Peru i Ekvador su potpisali dokument o razgraničenju, okončavši posle šest decenija spor zbog kojeg su te zemlje tri puta ratovale.

1999. godine – Umro je Džin Sarazen jedan od samo četiri golf igrača koji su osvojili četiri glavna profesionalna kupa u golfu.

2005. godine – Na prvoj međunarodnoj donatorskoj konferenciji za obnovu i očuvanje kulturnog nasleđa na Kosovu, održanoj u Parizu u organizaciji UNESKO-a, prikupljeno je deset miliona dolara.

2007. godine – Na takmičenju za pesmu Evrovizije u Helsinkiju pobedila je predstavnica Srbije Marija Šerifović sa pesmom “Molitva”.