Na današnji dan – 29. oktobar

Povezane objave

• Na današnji dan preminuo je Onore de Balzak 18/08
• Na današnji dan – 20. decembar 19/12
• Na današnji dan – 17. avgust 16/08

Dogodilo se na današnji dan – 29.10.

439. godine – Vandali, predvođeni kraljem Genserikom, osvojili su Kartaginu koja je postala glavni grad vandalske države u Africi.

1321. godine – Umro je srpski kralj Stefan Milutin Nemanjić. Tokom njegove vladavine od 1282. godine Srbija je proširila granice na severu i na jugu i doživela ekonomski i kulturni razvoj, postavljene su osnove zakonodavstva i državne uprave. Podigao je i obnovio više crkava i manastira (Gračanica, Nagoričino).

1507. godine – Rođen je španski vojskovođa Fernando Alvares de Toledo, vojvoda od Albe. Kao namesnik Holandije (1567-73) sprovodio je teror nad protivnicima španske krune, tokom kojeg je pogubljeno 18.000 ljudi. Preko svoje špijunske mreže podsticao je progone hugenota (protestanata) u Francuskoj za vreme Katarine Mediči.

1814. godine – Prvi parni ratni brod “Fulton” koji je konstruisao Robert Fulton, porinut je u njujorškoj luci.

1881. godine – U Japanu je osnovana prva nacionalna politička stranka (Jiyuto).

1888. godine – U Carigradu je potpisana Konvencija o Sueckom kanalu, prema kojoj “kanal treba da bude slobodan i otvoren, za vreme rata i u vreme mira, za sve trgovačke i ratne brodove bez razlike na zastavu”.

1889. godine – Umro je ruski pisac, književni kritičar i revolucionar Nikolaj Gavrilovič Černiševski. Njegovo političko delovanje u carskoj Rusiji prekinuto je progonstvom u Sibir (1864). Zalagao se da književnost bude oruđe društvene kritike, a u delu “Šta da se radi” izneo je svoje socijalističko-utopijske poglede na društvo.

1897. godine – Rođen je nemački nacistički političar Jozef Gebels, ministar prosvete i propagande nacističke Nemačke (1933-45), jedan od inspiratora antisemitskog terora. Iz straha pred odgovornošću za nacističke zločine, izvršio je samoubistvo sa celom svojom porodicom u poslednjim časovima pred pad Berlina u Drugom svetskom ratu.

1910. godine – Rođen je engleski filozof Džuls Alfred Ejer, čija se knjiga “Jezik, istina i logika” smatra manifestom logičkog pozitivizma (“Zasnivanje empirijskog znanja”, “Problem saznanja”, “Pojam osobe”).

Džozef Pulicer

1911. godine – Umro je Džozef Pulicer, američki novinski magnat, jedan od začetnika “žute štampe”, iz čije se fondacije svake godine dodeljuje “Pulicerova nagrada” za novinarstvo, karikaturu, američku istoriju, poeziju, dramu, roman i muziku.

Pročitajte i: Biografija Džozefa Pulicera

1918. godine – Hrvatski sabor je posle raspada Austro-Ugarske u Prvom svetskom ratu proglasio raskid državno-pravnog odnosa sa Habsburškom monarhijom i proglasio pristupanje Hrvatske Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca.

1923. godine – Turska je proglašena republikom, a general Mustafa Kemal (od 1930. Kemal Ataturk) postao je prvi predsednik.

1929. godine – Krah Njujorške berze, poznat kao “crni utorak”, označio je početak velike krize koja je uzdrmala temelje američke privrede, a kasnije se proširila na ceo svet. Industrijska proizvodnja je pala u razvijenim zemljama na nivo s početka veka, a bez posla je ostalo 26 miliona ljudi.

1950. godine – Umro je švedski kralj Gustav V koji je tokom vladavine od 1907. godine osigurao neutralni status Švedske u oba svetska rata.

1956. godine – Dva dana uoči francusko-britanskog napada na Egipat, izraelska vojska napala je poluostrvo Sinaj.

1964. godine – Ujedinjena Republika Tanganjika, Zanzibar i Pemba promenila je naziv u Tanzanija.

1996. godine – U Beču je održana aukcija oko 8.000 slika, skulptura i ostalih umetničkih dela koja su od austrijskih Jevreja u Drugom svetskom ratu oteli austrijski i nemački nacisti. Prihod je dodeljen ljudima koji su preživeli holokaust.

1998. godine – Komisija za istinu Južne Afrike predala je izveštaj predsedniku Nelsonu Mendeli u kojem su bivši predsednik Bota, Mendelina bivša supruga Vini, Butelezi i Afrički nacionalni kongres optuženi za kršenje ljudskih prava.

1998. godine – Veteran američke astronautike Džon Glen je u 77. godini spejs šatlom “Diskaveri” ponovo poleteo u kosmos, 36 godina posle svoje prve kosmičke misije.

1999. godine – Iranski predsednik Muhamed Katami završio je posetu Parizu, prvu od 1979. godine, tokom koje je apelovao na globalnu toleranciju i bolje povezivanje sa Zapadom.

2000. godine – Više od 30.000 ljudi demonstriralo je protiv neonacista u nemačkom gradu Dizeldorfu.

2001. godine – Japan je usvojio kontroverzni zakon koji dozvoljava japanskim oružanim snagama, prvi put posle Drugog svetskog rata, da budu angažovane u inostranstvu kao podrška američkim napadima u Avganistanu.

2002. godine – U požaru koji je zahvatio petospratni Međunarodni trgovinski centar u južno-vijetnamskom gradu Ho Ši Min, poginulo je 61, a povređeno preko 100 ljudi. To je bio najveći požar u tom gradu u poslednjih 27 godina.

2003. godine – U Tokiju (Japan) je osuđen na smrt vešanjem doktor Tomomas Nakagava, jedan od vođa japanskog kulta Strašnog suda, koji je 1995. godine učestvovao u napadu smrtonosnim nervnim gasom na tokijsku podzemnu železnicu kada je umrlo 12 ljudi.

2003. godine – Umro je italijanski tenor Franko Koreli, jedan od najpopularnijih operskih pevača 20. veka, koji je nastupao u vodećim svetskim kućama, od milanske Skale do Metropoliten opere u Njujorku.

2004. godine – Lideri Evropske unije potpisali su u Rimu evropski ustav, a 25 zemalja članica EU imale su rok od dve godine za njegovu ratifikaciju.

2004. godine – Arapska televizija Al Džazira emitovala je video snimak u kojem je vođa Al Kaide Osama Bin Laden, prvi put javno priznao da stoji iza terorističkih napada u SAD, 11. septembra 2001. godine.

2006. godine – U avionskoj nesreći brazilskog aviona koji je nestao iznad prašuma Amazonije poginulo je 155 putnika i članova posade.

2013. godine – Umro je ugledni advokat i borac za ljudska prava Srđa Popović.