Na današnji dan – 16. septembar

Povezane objave

• Na današnji dan – 1. mart 28/02
• Na današnji dan – 27. novembar 26/11
• Na današnji dan – 1. oktobar 30/09

Dogodilo se na današnji dan – 16.9.

1380. godine – Umro je francuski kralj Šarl V Mudri, koji je kao regent 1358. godine (dok je njegov otac Žan II bio zarobljenik Engleza) ugušio veliki seljački ustanak poznat kao Žakerija. Tokom vladavine, od stupanja na presto 1360. godine, u Stogodišnjem ratu uspeo je da povrati od Engleza veći deo teritorija. Podsticao je nauku i kulturu. Nasledio ga je sin Šarl VI Ludi.

1387. godine – Rođen je engleski kralj Henri V, koji je tokom vladavine (1413-22) nastavio Stogodišnji rat sa Francuskom i posle pobede 1415. godine kod Azenkura osvojio Pariz. Postao je 1420. godine regent, a posle smrti Šarla VI prestolonaslednik Francuske.

1498. godine – Umro je španski dominikanac Tomas de Torkemada, pokršteni Jevrejin, prvi Veliki inkvizitor Španije (1483-94) i fanatični propovednik Inkvizicije. Pod njegovim pritiskom kralj Ferdinand V izdao je dekret o progonu Jevreja na osnovu kojeg je 300.000 Jevreja proterano iz Španije.

1620. godine – Brod “Mejflauer” krenuo je iz engleske luke Sautempton saputnicima koji će osnovati Plimut, prvu stalnu englesku koloniju u Americi.

1736. godine – Umro je nemački fizičar Gabrijel Danijel Farenhajt, koji je 1714. godine usavršio termometar napunivši ga živom umesto alkoholom. Tačka smrzavanja na njegovoj skali, 32 stepena, označava najjaču zimu koja je 1709. zabeležena u Dancigu (Gdanjsku).

Pročitajte i: Biografija – Gabrijel Farenhajt

1745. godine – Rođen je ruski vojskovođa Mihail Ilarionovič Kutuzov, jedan od najvećih vojnih stratega 19. veka. Proslavio se u borbama protiv Turaka i Napoleona Bonaparte 1812. godine. Jedna je od glavnih ličnosti romana “Rat i mir” Lava Tolstoja.

1810. godine – Masovnim ustankom seljaka koje su predvodili Migel Idalgo i Kastilja i Hose Moralez, u Meksiku je počela borba za nezavisnost od španske vlasti, završena sticanjem nezavisnosti 1821. godine. Datum izbijanja ustanka slavi se u Meksiku kao Dan nezavisnosti.

1823. godine – Rođen je knez Mihailo Obrenović, koji je Srbiju učinio najjačom vojnom silom na Balkanu. Vladao je od 1839. do 1842. i od 1860. do 1868, kada je ubijen u Košutnjaku. Zbog bune Tome Vučića Perišića, pobegao je 1842. godine u Austriju gde je pomagao Vuka Karadžića, Đuru Daničića, Branka Radičevića i druge srpske pisce.

1859. godine – Škotski istraživač Dejvid Livingston otkrio je u istočnoj Africi veliko jezero Njasa, koje sada dele Malavi, Tanzanija i Mozambik.

1861. godine – Zastupništvo grada Zagreba dodelilo je Vuku Stefanoviću Karadžiću Povelju počasnog građanina, kojom su mu data “sva prava, sloboštine i koristi kao što svakom građaninu Zagreba po zakonu i starom narodnom običaju pripadaju”.

1894. godine – Rođen je srpski arhitekta, istoričar umetnosti i pisac Aleksandar Deroko, član Srpske akademije nauka i umetnosti, jedan od prvih istoriografa srpske srednjevekovne i narodne arhitekture.

1908. godine – Beč i Moskva su se sporazumeli da se Austro-Ugarska ne protivi otvaranju Bosfora za ruske brodove, a Rusija austrougarskoj aneksiji Bosne i Hercegovine, čime je okončana Aneksiona kriza. Rusija i Srbija su pod pritiskom Austro-Ugarske i Nemačke u martu 1909. godine priznale aneksiju.

1923. godine – Rođen je singapurski državnik Li Kuan Ju koji je kao premijer Singapura (1959-90) preobrazio bivšu britansku koloniju u industrijsku i trgovinsku metropolu.

Rajli B. King, poznatiji kao B. B. King

1925. godine – Rođen Rajli B. King, poznatiji kao B. B. King,  legendarni američki gitarista i pevač bluza.

1931. godine – Italijanske kolonijalne snage zarobile su i potom pogubile libijskog nacionalnog vođu Omara Muhtara.

1941. godine – Iranski šah Reza Kan Pahlavi abdicirao je u korist 22-godišnjeg princa Mohameda Reze. Abdikaciju su iznudili Velika Britanija, SAD i SSSR zbog šahove pronemačke politike.

1955. godine – Vojnim udarom zbačen je sa vlasti predsednik Argentine Huan Peron. Nakon 18 godina provedenih u egzilu Peron se vratio u Argentinu 1973. godine, kada je formirana peronistička vlada Ektora Kampore i iste godine ponovo postao predsednik Argentine. Posle njegove smrti 1974. godine zamenila ga je supruga Izabela Peron.

1963. godine – Malaja, Severni Borneo, Saravak i Singapur osnovali su Maležansku federaciju.

1966. godine – Izvođenjem opere Samjuela Barbera “Antonije i Kleopatra”, otvorena je nova zgrada Metropliten opere u Linkolnovom centru u Njujorku.

1977. godine – U Parizu je umrla operska pevačica Marija Kalas, proslavljeni sopran (“Norma”, “Toska”) i poznata ličnost u svetskim mondenskim krugovima.

1978. godine – U Iranu je poginulo 25.000 ljudi u zemljotresu jačine između 7,5 i 7,9 stepeni Rihterove skale. Grad Tabas i veliki broj sela potpuno su razrušeni.

2001. godine – Kina je nakon 15 godina pregovora primljena u Svetsku trgovinsku organizaciju.

2001. godine – Odbojkaši SR Jugoslavije osvojili su prvo mesto na Evropskom šampionatu.

2002. godine – Umro je Dvajt Vajli koji je 1961. godine postao prvi spiker crne puti na Bi-Bi-Siju u Londonu.

2004. godine – Afričke države su, u blizini Johanesburga, otvorile Pan-afrički parlament, prvo predstavničko telo cele Afrike.

2014. godine – Ukrajinski parlament ratifikovao je Sporazum o pridruživanju EU.