Na današnji dan – 9. januar

Povezane objave

• Na današnji dan – 3. februar 02/02
• Čaplin: zvezda nemog i zvučnog filma 16/04
• Na današnji dan – 31. januar 30/01

Dogodilo se na današnji dan – 9.1.

1792. godine – Mirom u Jašiju, kojim je okončan rusko-turski rat započet u avgustu 1787. godine, Rusija je proširila svoju granicu do Dnjestra.

1793. godine – Francuz Žan Pjer Blanšar je izveo prvi let balonom iznad severno-američkog kontinenta.

1804. godine – Ispred manastira Moravica Turci su ubili srpskog arhimandrita Georgija Đorđevića Hadži-Đeru, narodnog prvaka u rudničkom kraju. Šest dana potom počela je “seča knezova”, što je ubrzalo izbijanje Prvog srpskog ustanka.

Stevan Stojanović Mokranjac

1856. godine – Rođen je srpski kompozitor i muzički pedagog Stevan Stojanović Mokranjac, član Srpske kraljevske akademije, horovođa Beogradskog pevačkog društva, jedan je od osnivača prve “Srpske muzičke škole” (1899) (Muzička škola “Mokranjac”). Njegovo delo smatra se najznačajnijom etapom u razvoju srpske nacionalne muzike u 19. veku (“Rukoveti”, “Primorski napjevi”, “Liturgija”)

Pročitajte i: Biografija Stevana Stojanovića Mokranjca

1873. godine – Umro je Šarl Luj Napoleon III, nećak Napoleona Bonaparte, predsednik Francuske od 1848. do 1852. godine, car do 1870. godine. Tokom njegove vladavine Francuska je zaposela Nicu i Savoju i započela kolonijalno osvajanje Indokine. Započeo je rat protiv Pruske, ali je zarobljen 1. oktobra 1870. godine u bici kod Sedana i zbačen s prestola. Posle zaključenja mira s Pruskom 1871. godine emigrirao je u Englesku gde je umro.

1878. godine – U srpsko-turskom ratu srpska vojska je ušla u Niš, a Turci su narednog dana predali tvrđavu i varoš, čime je okončana turska uprava u tom gradu. Borbe su trajale 25 dana, a odlučujuća je bila pobeda Braničevske brigade na Čegru.

1878. godine – Umro je italijanski kralj Vitorio Emanuele II, prvi vladar ujedinjene Italije, popularni “padre della patria“, koji je po dolasku na presto 1861. godine inaugurisao parlamentarnu monarhiju.

Simon de Bovoar

1908. godine – Rođena je francuska književnica Simon de Bovoar, životna saputnica filozofa Žan-Pol Sartra, autor romana, pozorišnih komada i filozofskih eseja (“Mandarini”, “Svi su ljudi smrtni”, “Drugi pol”, memoari “Uspomene dobro vaspitane devojke”.

Ričard Nikson

1913. godine – Rođen je američki državnik Ričard Nikson, jedini šef države u istoriji SAD koji je podneo ostavku pod pretnjom smenjenjivanja postupkom impičmenta. Predsednik SAD postao je 1969. godine, ponovo je izabran 1972, a 1974. godine se povukao zbog afere “Votergejt”. Normalizovao je 1972. godine odnose s Kinom.

1922. godine – Rođen je gvinejski državnik i pisac Ahmed Seku Ture, prvi predsednik posle sticanja nezavisnosti Gvineje 1958. godine. Jedan je od osnivača Afričkog demokratskog zbora (1946), Demokratske stranke Gvineje (1947), a od 1956. godine na čelu je afričkog sindikata Generalne konfedracije radnika crne Afrike. Bio je poslanik teritorijalne skupštine Gvineje 1953, a 1956-58. godine Narodne skupštine Francuske.

1942. godine – U Petrovgradu (Zrenjanin), Kikindi i drugim mestima u Banatu, Nemci su u Drugom svetskom ratu streljali 150 komunista i simpatizera partizana. Istog dana mađarske okupacione vlasti su počele masovno hapšenje i ubijanje Srba s druge strane reke Tise. U Đurđevu kod Žablja, Šajkašu i Gospođincima streljano je 60 Srba.

1945. godine – Počelo je iskrcavanje američkih trupa u Drugom svetskom ratu na najveće filipinsko ostrvo Luzon. Borbe su okončane 15. avgusta kapitulacijom japanskih snaga.

1953. godine – Potonuo je južnokorejski putnički feribot. Život je izgubilo 349 ljudi.

1962. godine – SSSR i Kuba su potpisali trgovinski sporazum na osnovu kojeg je Kuba dobijala robu po povlašćenim, niskim cenama. Ugovor je prestao da važi 1991. godine.

1978. godine – U Iranu je počela islamska revolucija u kojoj je godinu dana kasnije zbačen s vlasti šah Reza Pahlavi.

1992. godine – Reagujući na odluku bosanskih Muslimana i Hrvata da zatraže priznanje suverene Bosne i Hercegovine od Evropske zajednice, Srbi su proglasili Republiku srpskog naroda u BiH i saopštili da je ta republika federalna jedinica Jugoslavije.

1996. godine – Čečenski pobunjenici zauzeli su bolnicu i najmanje 2.000 talaca u dagestanskom gradu Kizliar. Pobunjenici su tražili da se prekine rat u njihovoj državi.

1996. godine – Obustavljen je vazdušni humanitarni most za Sarajevo, najveći vazdušni most u istoriji vazduhoplovstva posle sovjetske blokade Berlina (1948). Tokom tri i po godine rata u Bosni, obavljeno je 13.000 humanitarnih letova kojima je dopremljeno više od 160.000 tona pomoći.

1999. godine – Prilikom hapšenja pripadnici Sfora ubili su bosanskog Srbina Dragana Gagovića, optuženog pred Međunarodnim sudom u Hagu za ratne zločine počinjene u Bosanskom ratu (1992-95).

2002. godine – SAD su ukinule sankcije na prodaju oružja SR Jugoslaviji uvedene 1996. godine.

2002. godine – Američka vlada je pokrenula istragu o stečaju multinacionalne elektrodistributerske kompanije “Enron”, najvećem bankrotstvu u američkoj istoriji.

2003. godine – U izveštaju Savetu bezbednosti inspektori za oruje, Hans Bliks i Mohamed el Baradej su naveli da do tada nisu otkrili nijedan dokaz da Irak poseduje ili da razvija hemijsko, biološko ili nuklearno oružje.

2004. godine – Turska je potpisala protokol kojim se ukida smrtna kazna čak i u slučaju rata, što predstavlja početni korak u pravcu otpočinjanja pregovora o ulasku u EU.

2005. godine – Palestinci su izabrali Mahmuda Abasa za naslednika njihovog dugogodišnjeg lidera Jasera Arafata.

2005. godine – Sudanska islamistička vlada i pobunjenici sa juga zemlje potpisali su mirovni sporazum, kojim je završen najduži građanski rat u Africi, koji je trajao punih 21 godinu.

2007. godine – Japan je zvanično formirao ministarstvo odbrane, prvi put posle Drugog svetskg rata.

2007. godine – Umro je Ivao Takamoto, animator koji je stvorio likove za crtane filmove Skubi-Du, “Porodica Kremenko” i “The Jetsons”. Tokom karijere, duge više od šest decenija sarađivao je i na nekim od najpoznatijih dugometražnih i televizijskih crtanih ostvarenja za kompaniju Dizni i tim Hana-Barbera.