Na današnji dan – 30. decembar

Povezane objave

• Na današnji dan – 31. decembar 30/12
• Na današnji dan – 5. jun 04/06
• Na današnji dan – 1. april 31/03

Dogodilo se na današnji dan – 30.12.

1691. godine – Umro je engleski hemičar i fizičar Robert Bojl koji je prvi uočio razliku između hemijskih elemenata i spojeva i postavio zakon o odnosu pritiska i zapremine. Izolovao je metil alkohol i aceton.

1803. godine – Bivša francuska kolonija Luizijana, koju je te iste godine francuski car Napoleon I prodao Amerikancima, ušla je u sastav SAD. Time je skoro udvostručena tadašnja teritorija SAD.

1864. godine – Rođen je srpski slikar Marko Murat, jedan od osnivača umetničkog društva “Lada” 1904. godine u Beogradu. Najuspešnijim njegovim delima smatraju je pejsaži u kojima prikazuje autentičnu atmosferu Dalmacije (“Šipanska luka”, “Proleće u Šipanu”…).

Radjard Kipling

1865. godine – U Bombaju je rođen engleski pisac Radjard Kipling, majstor kratkih priča u kojima je prikazao život u Indiji. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1907. godine. Najznačajnija dela: “Knjiga o džungli”, “Hrabri kapetan”, “Kim”, “Priče za decu”…

1886. godine – Nemačka i Portugal potpisali su sporazum kojim su odredile granice između Angole i nemačke Jugozapadne Afrike (Namibija).

1903. godine – U požaru u čikaškom pozorištu “Irikvoi” poginulo je 588 ljudi.

1906. godine – Rođen je Kerol Rid, uz Dejvida Lina, vodeći britanski filmski režiser posle Drugog svetskog rata (“Zvezde gledaju s neba”, “Treći čovek”, “Naš čovek u Havani”, “Agonija i ekstaza”…). Dobitnik je Oskara za mjuzikl “Oliver”.

1915. godine – Nemačka podmornica je kod Krita u Prvom svetskom ratu torpedovala britanski putnički brod “Persija”. Poginulo je 330 od 501 putnika i člana posade.

1916. godine – U Petrogradu je ubijen i bačen u reku Nevu kaluđer mistik Grigorij Jefimovič Raspućin, veoma uticajna ličnost na dvoru ruskog cara Nikolaja II Romanova i miljenik carice Aleksandre. Ubistvo je izvršila grupa oficira koji su njegovom smrću želeli da spase ugled monarhije.

1922. godine – Zvanično je osnovan SSSR (Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika), stvaranjem konfederacije Rusije, Belorusije, Ukrajine i Transkavkaske Federacije.

1933. godine – Pripadnik rumunske organizacije “Gvozdena garda” ubio je premijera Jona Duku. Na mesto premijera došao je profašista George Tartaresku, koji je potom Rumuniju približio silama Osovine.

1944. godine – Umro je francuski pisac i muzikolog Romen Rolan, kosmopolit, pacifista, često nazivan francuskim Tolstojem i savešću svoga vremena. Njegov književni opus sadrži 75 knjiga iz različitih oblasti, a najpoznatiji su romani “Žan Kristof”, “Kola Brenjan” i romansirane biografije. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1915. godine.

1947. godine – Rumunski kralj Mihal I abdicirao je pod pritiskom komunista koji su potom proglasili Narodnu Republiku Rumuniju.

1968. godine – Umro je norveški državnik Trigve Li, prvi generalni sekretar UN, od 1946. do 1952. godine. Pre Drugog svetskog rata bio je sekretar Socijalističke partije Norveške i ministar pravosuđa, a posle nemačke invazije na Norvešku 1940. godine šef diplomatije u izbegličkoj vladi u Londonu.

1988. godine – Jugoslovenski premijer Branko Mikulić i njegova vlada podneli su ostavku zbog brojnih kritika da vlada nije u stanju da reši ekonomsku krizu u zemlji.

1990. godine – Vlasti Albanije su prvi put dozvolile Jevrejima iseljavanje u Izrael.

1991. godine – Na sastanku u glavnom gradu Belorusije Minsku lideri Zajednice Nezavisnih Država (ZND), nastale posle raspada SSSR-a, nisu uspeli da se dogovore o zajedničkoj vojsci, pa je svim bivšim sovjetskim republikama prepušteno da formiraju sopstvene oružane snage.

1993. godine – Izrael i Vatikan su, posle dva milenijuma uglavnom neprijateljskih odnosa rimokatoličke crkve i Jevreja, potpisali sporazum o međusobnom priznavanju i uspostavljanju punih diplomatskih odnosa.

1997. godine – Kina i Južna Afrika su potpisale sporazum o uspostavljanju diplomatskih odnosa od 1. januara 1998. godine.

2000. godine – General Omar el-Bašir izabran je po drugi put za predsednika Sudana i obećao da će nastaviti napore za uspostavljenje mira u zemlji u kojoj je oko dva miliona ljudi poginulo u sukobima u građanskom ratu ili umrlo od gladi. El-Bašir je došao na vlast državnim udarom 1989. godine, a pobedio je na izborima 1995. godine.

2003. godine – Bivši predsedik Kambodže i lider Crvenih kmera Kije Sampan, jedan od glavnih pristalica Pola Pota, priznao je da su tokom njihove vladavine (1975-1979) u Kambodži počinjeni zločini i masakri. Za vreme tog režima poginulo je oko 1.700.000 građana Kambodže, od kojih su mnogi pogubljeni, a veliki broj njih umro je od gladi i bolesti.

2012. godine – Umrla je Rita Levi Montalčini koja je sa kolegom Stenlijem Koenom 1986. godine dobila Nobelovu nagradu za medicinu za otkriće faktora rasta (GF).