Na današnji dan – 3. jun

Povezane objave

• Na današnji dan – 30. januar 29/01
• Na današnji dan – 15. septembar 14/09
• Na današnji dan – 17. novembar 16/11

Dogodilo se na današnji dan – 3. 6.

1098. godine –  Posle petomesečne opsade, krstaši su u Prvom krstaškom ratu zauzeli grad Antiohiju.

1657. godine –  Umro je engleski lekar Vilijam Harvi, koji je otkrio cirkulaciju krvi i funkciju srca kao pumpe.

1808. godine –  Rođen je američki državnik Džeferson Dejvis, predsednik Konfederacije Država Amerike za vreme američkog građanskog rata. Posle poraza Konfederacije uhapšen je i proveo je dve godine u zatvoru.

1818. godine –  Završen je poslednji britanski rat protiv Marata, čime je Britanija stekla prevlast u Indiji.

Žorž Bize

1875. godine –  Umro je francuski kompozitor Žorž Bize, autor opere “Karmen”, koja se smatra remek delom francuske i svetske opere. Prvo izvođenje ove opere (iste godine kada je Bize umro) izazvalo je skandal, da bi potom ona postala jedno od najpopularnijih dela operske muzike.

1886. godine –  Rođen je srpski političar i publicista Kosta Novaković, jedan od lidera Srpske socijaldemokratske partije, kasnije član KPJ i njen predstavnik u balkanskom sekretarijatu Kominterne. Nestao je u staljinističkim čistkama 1938. godine, a odlukom sovjetskih državnih organa 1958. godine posmrtno je rehabilitovan.

1889. godine –  Kraljevina Srbija preuzela je od francuskog koncesionara upravljanje svojom železnicom.

1896. godine –  U Moskvi je potpisan ugovor Rusije i Kine o nenapadanju u narednih 15 godina, a Kina je odobrila Rusiji da koristi železnicu u severnoj Mandžuriji.

Na današnji dan preminuo “kralj valcera”

1899. godine –  Umro je Johan Štraus Mlađi, austrijski dirigent i kompozitor opereta i valcera. Sa svojim orkestrom nastupao je širom sveta, a gostovao je i u Beogradu. Najpoznatija dela: “Slepi miš”, “Ciganin baron”, “Na lepom plavom Dunavu”, “Priče iz bečke šume”.

1906. godine –  Rođena je francuska pevačica i igračica američkog porekla Žozefina Beker, zvezda pariskih kabarea “Foli Beržer” i “Kazino de Pari”, i borac protiv rasizma. U Drugom svetskom ratu priključila se francuskom pokretu otpora.

1924. godine –  Umro je austrijski pisac Franc Kafka. Njegova dela, među kojima su najpoznatiji roman “Proces” i pripovetka “Metamorfoza”, imala su presudan uticaj na književnost 20. veka.

Franc Kafka

1926. godine –  Rođen je američki pisac Alen Ginzberg. Njegova zbirka poezije “Urlik i druge pesme” (1956. godine) smatra se najzančajnijim delom bitničkog pokreta pedesetih godina 20. veka.

1940. godine –  Okončana je evakuacija savezničkih snaga iz Francuske u Drugom svetskom ratu. Iz luke Denkerk brodovima je evakuisano visse od 337.000 britanskih, francuskih i belgijskih vojnika.

1959. godine –  Singapur je proglašen autonomnom državom u sastavu Komonvelta, u kojoj su Britanci zadržali resore odbrane i inostranih poslova.

1963. godine –  Umro je papa Jovan XXIII, poglavar rimokatoličke crkve od 1958. godine, protagonist reforme katoličke crkve i njenog prilagodjavanja savremenom svetu (“aggiornamente”). Sazvao je 1962. godine Drugi vatikanski koncil koji je nakon njegove smrti nastavio rad na crkvenim reformama.

1965. godine –  Američi astronaut Edvard Vajt izašao je iz svemirskog broda “Džemini 4” i tako postao prvi Amerikanac koji je “šetao” kosmosom, tri i po meseca posle ruskog kosmonauta Alekseja Leonova.

1968. godine –  U Beogradu, a potom i u drugim univerzitetskim centrima u Jugoslaviji, počele su studentske demonstracije, prve u komunističkoj Jugoslaviji. Protest protiv privilegija komunističkih funkcionera, nezaposlenosti i ugrožavanja osnovnih demokratskih prava prekinut je posle sedam dana nakon što se studentima preko TV Beograd obratio predsednik SFRJ Josip Broz Tito, koji je podržao studente i obećao im brže rešavanje društvenih problema.

1973. godine –  Sovjetski supersonični avion “Tupoljev 144” srušio se u blizini Pariza tokom vazduhoplovne izložbe. Poginulo je svih šet članova posade i sedam francuskih seljaka.

1989. godine –  Umro je iranski verski vođa, ajatolah Ruholah Homeini, koji se 1979. godine, posle zbacivanja šaha Mohameda Reze Pahlavija, vratio iz izbeglištva u Iran zahvaćen islamskom revolucijom. Pod njegovom vlašću (do smrti), prozapadni Iran pretvoren je u militantnu versku republiku.

1989. godine –  U eksploziji gasovoda na Transibirskoj železnici dignuta su u vazduh dva putnička voza. Poginulo je 575 ljudi, a oko 600 je ranjeno.

1995. godine –  Ministri odbrane NATO-a i EU doneli su odluku o stvaranju Snaga za brzo reagovanje u Bosni, koje će štiti mirovne trupe UN od napada bosanskih Srba.

1999. godine –  Predsednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević prihvatio je mirovni plan SAD, EU i Rusije, koji su u Beograd doneli finski i ruski posrednici Marti Ahtisari i Viktor Černomirdin. Plan, koji je podrazumevao dolazak međunarodnih snaga na Kosovo, bio je uslov za prestanak vazdušnih napada NATO-a na Jugoslaviju.

2001. godine –  Umro je čuveni holivudski glumac Entoni Kvin koji se proslavio ulogom Grka Zorbe u istoimenom filmu.

2004. godine –  U Specijalnom sudu u Sijera Leoneu počelo je suđenje odgovornima za zločine tokom građanskog rata u toj zemlji u kome je stradalo oko 200 ljudi. U junu 2007. godine sud je proglasio trojicu vojnih zapovednika krivim za zločine počinjene od 1991-2002. godine i to je prva presuda tog suda koja se odnosi na period građanskog rata u toj zemlji.

2006. godine –  Skupština Crne Gore usvojila je Deklaraciju nezavisne Crne Gore, čime je formalno proglašena obnova crnogorske državnosti.

2009. godine –  Umrla je američka pevačica Koko Tejlor zvana “kraljica bluza”, dobitnica brojnih nagrada za bluz muziku kao i nagrade Gremi 1984. godine.