Na današnji dan – 10. maj

Povezane objave

• Na današnji dan – 19. februar 18/02
• Na današnji dan – 23. decembar 22/12
• Na današnji dan – 1. decembar 30/11

Dogodilo se na današnji dan – 10.5.

1497. godine – Italijanski moreplovac Amerigo Vespuči krenuo je na prvo putovanje u Novi svet. Doplovio je do obale Brazila i Hondurasa, uveren da je otkrio novi kontinent između Evrope i Azije.

1655. godine – Britanci su od Španije preuzeli Jamajku koja je pod španskom vlašću bila 161 godinu.

1760. godne – Rođen je francuski oficir Klod Žozef Ruže de Lil koji je 1792. godine napisao reči i melodiju francuske himne “Marseljeza”.

1774. godine – Kralj Francuske Luj XV umro je od malih boginja. Presto je nasledio kao petogodišnjak 1715. godine, posle smrti pradede Luja XIV. Poražen u Sedmogodišnjem ratu (1756-63) kao saveznik Austrije protiv Prusije i Velike Britanije, mirom u Parizu 1763. godine bio je prisiljen da posede u Severnoj Americi i Indiji preda Velikoj Britaniji. Njegova vladavina dovela je Francusku na prag revolucije.

1844. godine – Načelnik Ministarstva prosvete u srpskoj vladi Jovan Sterija Popović, uputio je svim okružnim načelstvima dopis da se starine šalju u Narodni muzej. Ovaj datum smatra se danom osnivanja Narodnog muzeja u Beogradu, mada je akt o osnivanju donet u septembru.

1865. godine – Trupe Unije zarobile su u Američkom gradjanskom ratu predsednika Konfederacije Džefersona Dejvisa.

1871. godine – Francuska i Nemačka potpisale su sporazum u Frankfurtu kojim su Alzas i Lorena ustupljeni Nemcima.

1881. godine – Krunisan je rumunski kralj nemačkog porekla Karol I Hoencolern, prvi kralj Rumunije.

1894. godine – Rođen je američki kompozitor i dirigent Dimitri Tjomkin. Poznat je i kao autor filmske muzike (“Tačno u podne”, “Rio Bravo”, “Starac i more”).

1923. godine – Izmedju Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i Grčke sklopljena je Konvencija o osnivanju Slobodne zone u Solunu, kojom je na 50 godina Kraljevini pripala carinska uprava. Novi aranžman Jugoslavije i Grčke potpisan je 1975. godine u Atini, s važnošću od 10 godina.

1933. godine – U Berlinu, ispred Rajhstaga, nacisti su spalili više od 25.000 knjiga (Marksa, Frojda, Brehta, Ajnštajna…), najavljujući na taj način “novo razdoblje u istoriji nemačke kulture”.

1940. godine – Vinston Čerčil je postao britanski premijer, pošto je Nevil Čemberlen, potpisnik Minhenskog sporazuma, podneo ostavku.

1940. godine – Nemačka je bez objave rata napala Holandiju, Belgiju i Luksemburg, a Velika Britanija je posle nemačke invazije na Dansku, zaposela bivšu dansku koloniju Island.

1941. godine – Hitlerov zamenik Rudolf Hes spustio se padobranom u Škotsku sa namerom da počne mirovne pregovore. Uhapšen je i kraj rata je proveo u britanskom zatvoru. Na suđenju u Nirnbergu 1946. godine osuđen je za ratne zločine na doživotnu robiju.

1945. godine – Sovjetske trupe u Drugom svetskom ratu zauzele su Prag; Saveznici su preuzeli Rangun od Japanaca.

1960. godine – Američka nuklearna podmornica “Triton” završila je 84-dnevno putovanje oko sveta.

1977. godine – Umrla je američka filmska glumica Džoan Kraford, jedna od najvećih holivudskih zvezda 1930-ih godina 20. veka, dobitnica Oskara 1945. godine za film “Mildred Pirs”.

Ita Rina

1979. godine – Umrla je Ita Rina, najpoznatija jugoslovenska filmska glumica izmedju dva svetska rata, koja je slavu stekla filmom “Erotikon”. Ušla je u svetsku enciklopediju filma.

1981. godine – Fransoa Miteran postao je predsednik Francuske pobedivši u drugom krugu Valeri Žiskar D’Estena.

1988. godine – SAD su stavile veto na rezoluciju Saveta bezbednosti UN kojom je Izrael osuđen za invaziju na jug Libana.

1993. godine – Više od 200 tajlandskih radnika poginulo je u požaru koji je zahvatio fabriku igračaka u provinciji Nakon Patom.

1994. godine – Nelson Mandela izabran je za predsednika Južne Afrike i postao prvi crnac predsednik te zemlje.

1994. godine – Italijanski medijski magnat Silvio Berluskoni postao je predsednik italijanske vlade u koju su, prvi put od Drugog svetskog rata, ušli neofašisti.

1995. godine – Svetska zdravstvena organizacija u Ženevi saopštila je da bi uzročnik smrtonosne epidemije u Zairu mogao biti virus ebola.

1997. godine – U zemljotresu u istočnom Iranu poginulo je najmanje 1.560 ljudi.

2001. godine – Jugoslovenska skupština ratifikovala je Sporazum o specijalnim, paralelnim vezama SRJ i Republike Srpske koji su 5. marta u Banjaluci potpisali predsednici SRJ i RS, Vojislav Koštunica i Mirko Šarović.

2002. godine – Bivši agent FBI Robert Hansen osuđen je u Americi na doživotnu robiju, zbog prodaje Moskvi strogo poverljivih dokumenata, čime je postao špijun koji je naneo najveću štetu u američkoj istoriji.

2002. godine – Umro je Iv Rober francuski glumac i režiser, koji je najveći domet ostvario filmovima “Visoki Plavi Čovek sa Jednom Crnom cipelom” i “Rat dugmadima”.

2003. godine – Sud u Jemenu osudio je na smrt Abeda Abdula Razaka Kamela zbog ubistva tri američka baptistička misionara i ranjavanje jednog, u decembru 2002. godine u jednoj bolnici u gradu Džibla.

2005. godine – Egipatski parlament odobrio je ustavni amandman kojim je, po prvi put u istoriji ove države, dozvoljeno učešće više kandidata na predsedničkim izborima.

2005. godine – U Berlinu u Nemačkoj, otvoren je Memorijalni centar u spomen šest miliona stradalih Jevreja tokom vladavine nacista.

2006. godine – Za predsednika Italije, jedanaestog po redu posle II svetskog rata, izabran je Đorđo Napolitano i on je prvi bivši komunista na toj funkciji.

2011. godine – Ujedinjene nacije su saopštile da je malo putnika preživelo udes prenatrpanog broda sa oko 600 migranata koji se raspao u moru i potonuo u blizini obala Libije.

2014. godine – Novi mađarski parlament ponovo je izabrao Viktora Orbana, lidera stranke Fides koja je pobedila na izborima, za premijera.

2015. godine – Predsednik Kube Raul Kastro tokom prve posete Vatikanu sastao se sa papom Franjom i zahvalio na angažovanju poglavara rimokatoličke crkve u unapredjivanju odnosa između Kube i SAD.