Na današnji dan – 1. jul

Povezane objave

• Na današnji dan – 9. mart 08/03
• Na današnji dan – 23. novembar 22/11
• Na današnji dan – 13. jul 12/07

Dogodilo se na današnji dan – 1. 7.

1569. godine – Stvorena je Lublinska unija kojom su se ujedinile Litvanija i Poljska. Deobom Poljske 1795. godine veći deo Litvanije pripao je Rusiji.

1804. godine – Rođena je francuska književnica Žorž Sand preteča feminizma, autorka sentimentalnih, socijalnih i seoskih romana i priča. Najznačajnija dela: “Indijana”, “Lelija”, “Đavolja bara”, “Majstori trubači”, “Povest mog života”. Ostavila je i obimnu prepisku i memoare.

Pročitajte neke od najzanimljivijih citata Žorž Sand!

1835. godine – U Pešti je štampan prvi broj “Serbskog narodnog lista” – ilustrovanog književnog nedeljnika Srba u Mađarskoj, koji je pokrenuo publicista i urednik “Letopisa” Matice srpske Teodor Pavlović. List je s kraćim prekidima izlazio do 1848. godine.

1839. godine – Umro je turski sultan Mahmud II, poslednji vladar iz dinastije Osmana Osvajača. Na vlast je došao 1808. godine i pokušao da reformama zustavi propadanje osmanskog carstva. Sproveo je reforme u vojsci po evroposkom uzoru i ukinuo janičare. Srbiji je priznao proširenu autonomiju hatišerifom iz 1830. godine.

1860. godine – Umro je američki industrijalac Čarls Guđer koji je 1839. godine otkrio proces vulkanizacije kaučuka što je doprinelo brzom razvoju industrije gume, posebno prozvodnji automobilskih guma.

1867. godine – Ontario, Kvebek, Nova Škotska i Nju Branzvik proglasile su federalnu uniju Kanada, koja je “Severno-američkim zakonom” britanskog Parlamenta dobila status dominiona.

1872. godine – Rođen je francuski inženjer i pilot Luj Blerio, utemeljivač francuske avio-industrije. Prvi je avionom preleteo kanal Lamanš 1909. godine.

1876. godine – Umro je ruski revolucionar, anarhist Mihail Aleksandrovič Bakunjin. Zbog širenja liberalnih ideja, ruski Senat ga je 1844. godine lišio plemićke titule i osudio na robiju u Sibiru odakle je uspeo da pobegne u zapadnu Evropu gde je nastavio revolucionarne aktivnosti.

1887. godine – Počela je da radi prva astronomsko-meteorološka stanica u Srbiji koju je u svojoj kući na Vračaru u Beogradu organizovao profesor Velike škole Milan Nedeljković. Godine 1902. on je počeo da izdaje i prvu opštu prognozu vremena.

1896. godine – Umrla je američka književnica Herijet Elizabet Bičer Stou koja je romanom “Čiča Tomina koliba” pridobila brojne savremenike za oslobađanje Crnaca od ropstva.

1902. godine – Rođen je američki filmski režiser nemačkog poreklaVilijam Vajler, dobitnik Oskara za filmove “Gospođa Miniver”, “Ben Hur” i “Najlepše godine našeg života”. Proslavio se i filmovima “Male lisice”, “Keri”, “Praznik u Rimu”.

1921. godine – Na tajnom sastanku u Šangaju osnovana je Komunistička partija Kine, koja je 1949. godine preuzela vlast.

1921. godine – Prvi put je primenjena vakcina za zaštitu dece od tuberkuloze (BCG).

1942. godine – Nemačke trupe su u Drugom svetskom ratu, posle osmomesečne opsade, zauzele Sevastopolj, najvažniju rusku crnomorsku luku na poluostrvu Krim.

1946. godine – SAD su izvršile probu atomske bombe na atolu Bikini u Pacifiku.

1960. godine – Gana je postala republika, s prvim predsednikom Kvame Nkrumahom.

1961. godine – Rođen je američki atletičar Karl Luis jedan od najuspešnijih sportista 20. veka. Na Olimpijskim igrama 1984. godine osvojio je četiri zlatne medalje.

1962. godine – Afrička republika Ruanda i kraljevina Burundi su stekle nezavisnost, pošto je Generalna skupština UN u februaru ukinula nadzor nad te dve države.

1966. godine – Održan je Brionski plenum Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije, na kojem su iz rukovodstva partije uklonjeni Aleksandar Ranković, potpredsednik SFR Jugoslavije i Svetislav Stefanović, savezni sekretar za unutrašnje poslove, što je značilo i uklanjanje sa državnih funkcija. Kao odgovorni za rad Službe državne bezbednosti, optuženi su za prisluškivanje predsednika SFRJ Josipa Broza Tita i za šovinističku politiku prema Albancima na Kosovu.

1974. godine – Umro je argentinski general i političar Huan Domingo Peron, osnivač Peronističkog pokreta. Kao predsednik Argentine (1946-55 i 1973-74) vladao je autokratski, oslanjajući se na vojsku, radničke sindikate i izuzetnu popularnost supruge Eve, koja ga je zamenila na mestu predsednika.

1991. godine – Na sastanku u Pragu lideri istočnoevropskih zemalja ukinuli su vojni savez Varšavski pakt, osnovan 1955. godine.

1994. godine – Vođa Palestinske oslobodilačke organizacije Jaser Arafat vratio se u Palestinu, posle 27-ogodišnjeg izbeglištva.

1997. godine – Hong Kong je, posle 150 godina pod engleskomu upravom, vraćen Kini, kao njen specijalni administrativni region.

1999. godine – Umro je južnorodezijski političar Džošua Nkomo borac protiv rasističke vladavine belaca u Južnoj Rodeziji (Zimbabve) i lider pokreta za nezavisnost (1950-70). Sa Robertom Mugabeom formirao je Patriotski front.

2000. godine – Posle sastanka šefova država u Pjongjangu (13-15. juna) predstavnici dve Koreje potpisali su sporazum o spajanju porodica koje su zbog rata bile razdvojene skoro pola veka.

Najveći most da svetu koji spaja Dansku i Švedsku

2000. godine – Pušten je u saobraćaj najduži most na svetu koji je povezao Švedsku i Dansku.

2001. godine – U Acehu u Indoneziji, nađeno je 27 izmasakriranih tela. Tokom separatističkog rata pobunjenika, članova Pokreta za oslobođenje Aceha, u tom mestu je od sredine 70-ih godina prošlog veka ubijeno preko 870 ljudi.

2002. godine – U Hagu je formalno označen početak rada Stalnog međuanrodnog suda za ratne zločine, koji osporavaju SAD. Taj sud je osnovan 17. jula 1998. godine u Rimu i do početka rada Rimski statut je ratifikovalo 86 država, uključujući i SRJ.

2003. godine – SAD su ukinule vojnu pomoć za oko 50 zemalja, uključujući i Srbiju i Crnu Goru. Te zemlje nisu do određenog roka potpisale sa Vašingtonom bilateralni sporazum o neizručivanju državljana SAD Međunarodnom krivičnom sudu u Hagu.

Marlon Brando

2004. godine – Umro je američki glumac Marlon Brando, jedan od najuticajnih glumaca svoje generacije i dobitnik Oskara za uloge u filmovima “Kum” i “Na dokovima Njujorka”.

2013. godine – Hrvatska je postala 28. punopravna članica Evropske unije.