Na današnji dan – 23. januar

Povezane objave

• Na današnji dan – 8. decembar 07/12
• Na današnji dan – 16. novembar 15/11
• Na današnji dan – 16. april 15/04

Dogodilo se na današnji dan – 23.1.

1516. godine – Umro je Fernando II, kralj Aragonije od 1479. godine, koji je sa ženom Izabelom I, kraljicom Kastilje od 1474. godine, ujedinio te dve glavne pirinejske države od kojih je kasnije nastala Španija. Tokom njihove vladavine osvojena je Granada 1492. godine, poslednje mavarsko uporište, iste godine proterani su Jevreji, a 1480. godine uspostavljen je inkvizicijski sud. Opremili su ekspediciju Kristofera Kolumba koja je otkrila Ameriku, a 1503. godine preuzeli od Francuske Napuljsku kraljevinu.

1719. godine – Ujedinjenjem Vaduza i Šelenberga stvorena je kneževina Lihtenštajn.

1783. godine – Rođen je francuski pisac Mari Anri Bejl, poznat pod pseudonimom Stendal, začetnik velike književne epohe francuskog realizma. Najznačajnija dela: “Crveno i crno”, “Kartuzijanski manastir u Parmi”, “Lisjen Leven”.

1793. godine – Rusija i Pruska sporazumele su se o drugoj podeli Poljske.

1806. godine – Umro je engleski državnik Vilijam Pit Mlađi, koji je u 24. godini postao 1783. godine najmlađi premijer u istoriji Velike Britanije. Vodio je ekspanzivnu kolonijalnu politiku, učvrstio britansku vlast u Indiji, a u Evropi je bio glavni organizator koalicija protiv revolucionarne i Napoleonove Francuske.

“Doručak na travi” Eduard Mane

1832. godine – Rođen je francuski slikar Eduar Mane, preteča impresionizma i začetnik novog likovnog izraza koji je označio prekretnicu u francuskom i evropskom slikarstvu. Poznata dela: “Doručak na travi”, “Bal u Foli Beržeru”, “Balkon”, “Olimpija”.

1878. godine – Tokom rusko-turskog rata Britanija je, na zahtev sultana Abdula Hamida II, poslala svoju flotu u Konstantinopolj.

1898. godine – Rođen je Sergej Mihajlovič Ejzenštejn, najznačajniji ruski filmski režiser i teoretičar koji je snažno uticao na tokove svetske kinematografije. Svoje ideje i iskustva izneo je u dve knjige izdate u Njujorku – “Filmsko osećanje” (1942) i “Filmski oblik” (1949), a njegov film “Oklopnjača Potemkin” (1925), jedno je od remek-dela filmske umetnosti.

1920. godine – Holandija je odbila da izruči saveznicima bivšeg nemačkog cara Vilijema II, koji je nakon abdikacije u novembru 1918. godine emigrirao u Holandiju. Njegovo izručenje traženo je da bi bio kažnjen zbog zločina koje su Nemci počinili u Prvom svetskom ratu.

1928. godine – Rođena je francuska filmska glumica Žana Moro, koja se proslavila u filmovima francuskog “novog talasa” posle Drugog svetskog rata (“Lift za gubilište”, “Ljubavnici”, “Opasne veze”, “Moderato kantabile”, “Žil i Džim”).

1931. godine – Umrla je ruska balerina Ana Pavlovna Pavlova, najveća umetnica klasičnog baleta početkom 20. veka. Karijeru je počela u Petrogradu s čuvenim Vaclavom Nižinskim u Ruskom baletu Sergeja Djagiljeva. Potom je osnovala sopstvenu grupu s kojom je sa ogromnim uspehom nastupala širom sveta.

1943. godine – Britanska Osma armija pod komandom feldmaršala Montgomerija zauzela je u Drugom svetskom ratu Tripoli u Libiji.

Eduard Munk

1944. godine – Umro je norveški slikar Eduard Munk, jedan od začetnika ekspresionističkog likovnog izraza, autor čuvene slike “Krik”.

Pročitajte i: Biografija Eduarda Munka

1945. godine – Sovjetske trupe su u Drugom svetskom ratu, napredujući ka Berlinu, izbile na reku Odru u Poljskoj.

1968. godine – Mornarica Severne Koreje je u teritorijalnim vodama zarobila američki špijunski brod “Pueblo”. Posada broda puštena je na slobodu u decembru.

Salvador Dali

1989. godine – Umro je španski nadrealistički slikar Salvador Dali, jedan od najvećih umetnika 20. veka. Radio je i kao kostimograf i scenograf u filmovima španskog režisera Luisa Bunjuela “Andalužanski pas” i “Zlatno doba”. Sahranjen je u kripti ispod staklene kupole u Dalijevom muzeju u mestu Figueras u Kataloniji.

Pročitajte i: Biografija Salvadora Dalija!

1997. godine – Beogradski studenti su vatrometom, pištaljkama i trubama obeležili stoti sat neprekidnog stajanja pred policijskim kordonom u Kolarčevoj ulici u centru Beograda. Policija je od 24. decembra počela da sprečava studentske i građanske antirežimske demonstracije koje su počele 20. novembra zbog falsifikovanja rezultata na lokalnim izborima u Srbiji.

2000. godine – Više od milion demonstranata prošlo je kroz centar Madrida protestujći zbog eskalacije nasilja baskijske separatističke grupe ETA u čijim je nasilničkim akcijama tokom 32 godine ubijeno oko 800 ljudi.

2002. godine – U Parizu je umro jedan od najpoznatijih francuskih i svetskih sociologa Pjer Burdije, pokretač pravca kritičke sociologije novog doba, žestoki kritičar neoliberalizma i globalizacije. Njegova knjiga “Mizerija sveta” (1993) doživela je komercijalni uspeh kao nijedno drugo delo iz oblasti sociologije.

2002. godine – U pakistanskom glavnom gradu Karačiju kidnapovan je, a potom i ubijen, dopisnik američkog “Vol strit žurnala” Daniel Perl, koji je istraživao na temu islamskih militantnih grupa u toj zemlji.

2003. godine – U Boliviji su ugledni biznismeni uputili apel vladi da odmah proglasi vanredno stanje i time okonča proteste širom zemlje, koji su doveli do gušenja ekonomije i gubitka ljudskih života. Osam osoba je poginulo tokom demonstracija stotine hiljada ljudi koji su su danima blokirali autoputeve zahatevajući smanjenje siromaštva.

2003. godine – U Italiji je umro Đovani Anjeli, koji se na čelu poznate auto-kompanije Fiat nalazio oko 30 godina i uspeo da tu porodičnu auto kuću koju je 1899. godine osnovao njegov deda, pretvori u veliki industrijski konglomerat.

2005. godine – Umro je Džoni Karson, američki komičar koji je blizu 30 godina vodio najpopularniju televizijsku emisiju “Večerašnji šou”.

2006. godine – U železničkoj nesreći na pruzi Bijelo Polje – Bar, kod mesta Bioče, u blizini Podgorice, poginulo je 45, a više od 200 putnika je povređeno.

2010. godine – Umrla je britanska glumica Džin Simons-zvezda koja je, pored ostalog, igrala Ofeliju uz Lorensa Olivijea kao Hamleta, pevala u mjuziklu sa Marlonom Brandom i glumila uz Gregorija Peka, Pola Njumena i Kirka Daglasa.

2012. godine – Francuski Senat usvojio je zakon prema kome poricanje da je Otomanska Turska počinila genocid nad Jermenima predstavlja krivično delo. Turski premijer Taip Erdogan je oštro protestovao zbog usvajanja tog kako navodi “diskriminatorskog i rasističkog” zakona.