Na današnji dan – 29. novembar

Povezane objave

• Na današnji dan – 13. maj 12/05
• Na današnji dan – 20. maj 19/05
• Na današnji dan – 21. maj 20/05

Dogodilo se na današnji dan – 29.11.

1314. godine – Umro je francuski kralj Filip IV Lepi koji je 1306. godine proterao Jevreje iz Francuske i konfiskovao njihovu imovinu. Tokom sukoba sa papom Bonifacijem VIII sazvao je 1302. godine Skupštinu triju staleža – sveštenstva, plemstva i građanstva, prvi put u istoriji Francuske, a nakon papine smrti sporazumeo se s novim papom Klementom V, Francuzem, da se papsko sedište premesti u Avinjon.

1516. godine – Umro je italijanski slikar Đovani Belini, jedan od tvoraca venecijanske škole. Bio je učitelj Đorđonea i Ticijana.

1543. godine – U Londonu je od kuge umro nemački slikar Hans Holbajn Mlađi, dvorski slikar kralja Henrija VIII, majstor crteža i autor čuvenih portreta – “Erazmo Roterdamski”, “Madona gradonačelnika Majera”, “Henri VIII”.

Marija Terezija

1780. godine – Umrla je austrijska carica, češka i mađarska kraljica Marija Terezija. Tokom vladavine od 1740. godine sprovodila je reforme u duhu prosvećenog apsolutizma, ali i centralizaciju i germanizaciju. Da bi osigurala osporavani presto, vodila je rat za austrijsko nasleđe od 1740. do 1748. godine u kojem joj je 1745. godine pruski kralj Fridrih II preoteo Šleziju.

1854. godine – Umro je srpski diplomata i vojvoda prota Mateja Nenadović, predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta – prve srpske vlade. Sa stricem Jakovom pokrenuo je Prvi srpski ustanak u valjevskoj i šabačkoj nahiji i učestvovao u borbama, a pregovarajući s Turcima i Rusijom uspostavio je prve diplomatske kontakte ustanika sa stranim državama. Njegovi “Memoari”, pored književne vrednosti, predstavljaju dragocen dokument vremena.

1864. godine – U Sent Kriku u američkoj državi Kolorado jedinica pukovnika Džona Čivingtona masakrirala je najmanje 400 Čejena i Arapahosa, koji su se predali uz prethodno dobijenu dozvolu da se ulogoruju.

1890. godine – Otvoreno je zasedanje prvog japanskog parlamenta. Parlament je imao dva doma – gornji sa 480 i donji sa 252 člana.

1918. godine – Na Velikoj narodnoj skupštini u Podgorici svrgnut je kralj Nikola I Petrović i proglašeno ujedinjenje Crne Gore sa Srbijom. Aktom o ujedinjenju crnogorska država je prestala da postoji.

Đakomo Pučini

1924. godine – Umro je Đakomo Pučini, najznačajniji italijanski operski kompozitor posle Verdija. Operom “Boemi” dao je prototip italijanske opere lirsko-sentimentalnog, građanskog karaktera s kraja XIX veka (“Toska”, “Madam Baterflaj”, “Turandot”, “Manon Lesko”).

Pročitajte i: Biografija Đakoma Pučinija

1941. godine – Na brdu Kadinjača kod Užica u Drugom svetskom ratu izginuo je Radnički bataljon štiteći glavninu partizanskih snaga. Nemačke jedinice su, uz podršku avijacije, prešle Kadinjaču tek posle pogibije 180 partizana s komandantom Dušanom Jerkovićem. Bio je to kraj Užičke Republike, osnovane krajem septembra 1941. godine, prve slobodne teritorije u okupiranoj Evropi.

1943. godine – Na drugom zasedanju Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije u Jajcu, to Veće je konstituisano kao vrhovno zakonodavno i izvršno predstavničko telo i ustanovljen je Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije. Doneta je odluka o federativnom uređenju države, a kraljevskoj vladi u izbeglištvu zabranjen je povratak u zemlju.

1945. godine – Ustavotvorna skupština u Beogradu ukinula je monarhiju, lišavajući dinastiju Karađorđevića svih prava u zemlji i proglasila Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju.

1947. godine – Generalna skupština UN izglasala je podelu Palestine na jevrejski i arapski deo, s Jerusalimom pod kontrolom svetske organizacije, što je 1948. godine omogućilo stvaranje države Izrael.

1987. godine – Iznad Burme se srušio južnokorejski avion sa 115 putnika i članova posade. U Bahreinu je potom uhapšena jedna žena koja je priznala da je severnokorejski agent i da je eksploziv u avion postavila po nalogu njene vlade s ciljem da omete održavanje Olimpijskih igara u Seulu 1988. godine.

1991. godine – Komisija za arbitražu Mirovne konferencije o Jugoslaviji (Badenterova komisija) objavila je rezultate međunarodne arbitraže prema kojima se SFR Jugoslavija “nalazi u procesu nestajanja” i da su sve republike bivše federacije njeni sukcesori.

1996. godine – Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu osudio je na 10 godina zatvora bosanskog Hrvata Dražena Erdemovića, koji je priznao da je, kao pripadnik Vojske Republike Srpske, učestvovao u masovnoj likvidaciji bosanskih Muslimana u Srebrenici u julu 1995. godine. To je bila prva presuda za ratni zločin jednog međunarodnog suda posle Nirnberškog i Tokijskog procesa.

1998. godine – U Beogradu je umro Živojin Pavlović, jedan od najznačajnijih srpskih filmskih reditelja i književnika “nove srpske proze”. Njegov film “Dezerter” (1992), prvo je filmsko delo koje govori o tragediji rata na prostoru bivše SFR Jugoslavije.

1999. godine – Rivalske partije u Severnoj Irskoj formirale su protestantsko-katoličku vladu, primoravši tako ogorčene neprijatelje da prvi put u istoriji podele vlast.

2001. godine – Umro je britanski rok pevač i kompozitor Džordž Harison, bivši član “Bitlsa”, rok grupe koja je obeležila šezdesete godine 20. veka.

2003. godine – Vođi čečenskih pobunjenika Ahmedu Zakajevu, koji je u Rusiji optužen za ubistva i kidnapovanja, odobren je status političkog azilanta u Velikoj Britaniji.

2008. godine – Umro je danski arhitekta Jorn Utzon, poznat kao tvorac Sidnejske opere, koja je 2007. godine uvrštena u svetsku baštinu UNESCO-a. Projektovao je i zgradu Narodne skupštine u Kuvajtu i više poznatih građevina u Danskoj. Prestižnu Pricker nagradu za arhitekturu dobio je 2003. godine.

2010. godine – Umro je komičar Lesli Nilsen zvezda filmskog serijala “Goli pištoj” i “Ima li pilota u avionu”.

2010. godine – Umrla je ruska pesnikinja Bela Ahmadulina, ikona kulturnog života sovjetske ere.

2013. godine – Na samitu u Vilnjusu Evropska unija je parafirala sporazume o pridruživanju sa Gruzijom i Moldavijom.