Na današnji dan – 29. maj

Povezane objave

• Na današnji dan – 18. avgust 17/08
• Na današnji dan – 14. januar 13/01
• Na današnji dan – 11. april 10/04

Dogodilo se na današnji dan – 29.5.

1198. godine – Vizantijski car Aleksije III Anđeo odobrio je srpskom velikom županu Stefanu Nemanji i njegovom sinu monahu Savi da na ruševinama Hilandariona podignu novi manastir na Svetoj Gori srpski manastir Hilandar.

1479. godine – Osnovan je univerzitet u Kopenhagenu.

1562. godine – Rimski car Ferdinand I i turski sultan Sulejman II Veličanstveni potpisali su mirovni sporazum kojim se Ferdinand odrekao Erdelja (današnji Banat) u korist turskog vazala Jovana Zapolje.

1780. godine – Rođen je pruski general Karl Marija fon Klauzevic, jedan od najpoznatijih vojnih teoretičara (“O ratu”). U Napoleonovim ratovima (1812-1814. godine) bio je u službi ruske vojske.

Na današnji dan rođen ruski kompozitor Mihail Ivanovič Glinka

1803. godine – Rođen je ruski kompozitor Mihail Ivanovič Glinka. Njegova dva glavna dela, opere “Život za cara” i “Ruslan i Ljudmila”, odredile su razvoj opere u Rusiji.

1839. godine – Srpski knez Miloš Obrenović abdicirao je u korist sina Milana i napustio Srbiju. Posle smrti Milana, nekoliko nedelja od preuzimanja vlasti, knez je postao mlađi sin Mihailo (do 1842. godine). Miloš se vratio u Srbiju 1859. godine da preuzme vlast posle zbacivanja kneza Aleksandra Karađorđevića i vladao je do smrti 1860. godine.

1869. godine – Španija je donela novi ustav kojim je proglašena sloboda veroispovesti i štampe, uveden je sud sa porotom i građanski brak.

1880. godine – U SAD je instalirana prva javna telefonska kabina u svetu, u zgradi “Jejl banke” u Nju Hejvnu.

1907. godine – Rođen je engleski pronalažač Frenk Vitl, koji je 1930. godine patentirao turbo mlazni motor.

Na današnji dan rođena američka filmska glumica Norma Džin Mortenson, poznata kao Merilin Monro.

1926. godine – Rođena je američka filmska glumica Norma Džin Mortenson, poznata kao Merilin Monro, jedna od najvećih zvezda i seks simbola američkog filma 1950-ih godina (“Džungla na asfaltu”, “Reka bez povratka”, “Sedam godina vernosti”, “Neki to vole vruće”). Nađena je mrtva 1962. godine.

1941. godine – Nemci su u Drugom svetskom ratu potukli britanske trupe i osvojili Krit, čime su obezbedili važnu bazu za operacije na Bliskom Istoku i u Severnoj Africi. Britanci su se povukli s velikim gubicima, a prilikom evakuacije poginulo je i oko 3.000 Australijanaca.

1944. godine – Jugoslovenski kralj Petar II Karađorđević potpisao je ukaz o imenovanju bivšeg hrvatskog bana Ivana Šubašića za predsednika jugoslovenske vlade u izbeglištvu.

1946. godine – Pogubljen je rumunski general Jon Antonesku. Godine 1940. prisilio je na abdikaciju kralja Karola II, proglasio se vođom i zaveo diktaturu podredivši Rumuniju u Drugom svetskom ratu nacističkoj Nemačkoj. Posle rata osuđen je na smrt i streljan.

1948. godine – Umro je srpski političar i pisac Jaša Prodanović, jedan od osnivača i lider Republikanske stranke, član Srpske akademije nauka i umetnosti. U kraljevini Srbiji bio je ministar prosvete i ministar privrede, a posle Drugog svetskog rata potpredsednik Skupštine FNRJ.

1958. godine – General Šarl de Gol postao je francuski premijer u jeku krize oko budućnosti francuskih kolonija u severnoj Africi. U decembru te godine De Gol je prvi put izabran za predsednika države. Drugi predsednički mandat dobio je na izborima 1965. godine.

1969. godine – Kandidat degolista Žorž Pompidu izabran je za predsednika Francuske pošto je Šarl de Gol podneo ostavku.

1973. godine – Britanski Honduras je promenio naziv u Belize.

1973. godine – Predsednik diktatorske vojne vlade Grčke Georgios Papadopulos ukinuo je monarhiju i proglasio republiku.

Na današnji dan CNN počeo sa radom.

1980. godine – Američka kablovska TV mreža CNN počela sa radom.

1987. godine – U eksploziji bombe podmetnute u helikopter kojim se prevozio iz Bejruta u Tripoli ubijen je libanski premijer Rašid Karami.

1990. godine – Predsednici SSSR-a i SAD Mihail Gorbačov i Džordž Buš potpisali su sporazum o prestanku proizvodnje hemijskog oružja i o uništavanju tog oružja do kraja 1992. godine.

1993. godine – Smenjen je predsednik SR Jugoslavije Dobrica Ćosić, prvi predsednik SRJ izabran u junu 1992. godine. Njegovo smenjivanje izazvalo je revolt nekoliko hiljada Beograđana okupljenih ispred zgrade Skupštine. Pod optužbom da su izazvali nerede, u kojima je poginuo jedan policajac, a više ljudi ranjeno, uhapšeni su lider Srpskog pokreta obnove Vuk Drašković i njegova supruga Danica. Pušteni su 9. jula abolicijom predsednika Srbije Slobodana Miloševića. Novi predsednik SRJ postao je 25. juna visoki funkcioner Socijalističke partije Srbije Zoran Lilić.

1994. godine – Južna Afrika se nakon 33 godine ponovo vratila u Komonvelt.

1994. godine – Armando Kalderon Sol postao je prvi predsednik Salvadora posle decenije građanskog rata.

1997. godine – Na parlamentarnim izborima u Francuskoj pobedila je udružena levica, a premijer je postao lider Socijalističke partije Lionel Žospen.

2000. godine – Haški tribunal za zločine počinjene u Ruandi 1994. godine, osudio je belgijskog novinara na 12 godina zatvora jer je podsticao zločine u svojim radio emisijama.

2001. godine – Nepalski prestolonaslednik princ Dipendra ubio je u palati u Katmanduu svoje roditelje, kralja Birendru i kraljicu Ajsvaraju i još šest članova porodice, a potom izvršio samoubistvo. Državna komisija saopštila da je princ bio pod uticajem alkohola i droge.

2003. godine – Predsednik Rusije Vladimir Putin doputovao je u posetu Velikoj Britaniji na poziv britanske kraljice Elizabete Druge. On je prvi šef ruske države koji je kao zvanični gost ušao u kraljevsku palatu u Londonu, posle cara Aleksandra Drugog 1874. godine.

2006. godine – Umrla je španska pevačica i glumica Rosio Hurado poznata kao “Velika mama” ili “Najveća”.

2008. godine – Umro je Iv Sen Loran jedan od najvećih modnih kreatora 20. veka.