Na današnji dan – 30. april

Povezane objave

• Na današnji dan – 17. septembar 16/09
• Na današnji dan – 12. april 11/04
• Na današnji dan – 5. decembar 04/12

Dogodilo se na današnji dan – 30.4.

313. godine – Rimski car Konstantin I Veliki izdao je Milanski edikt kojim je legalizovano hrišćanstvo u Rimskom carstvu.

1777. godine – Rođen je nemački matematičar i astronom Karl Fridrih Gaus, pronalazač više metoda u teoriji brojeva, algebri, geometriji (Gausov algoritam, Gausova konstanta, Gausova krivina, Gaus-Krigerova projekcija). Smatra se jednim od najvećih matematičara svih vremena.

1789. godine – Džordž Vašington izabran je za prvog predsednika SAD. Nakon dva predsednička mandata, u septembru 1796. godine uputio je američkom narodu oproštajnu poruku (Farewell Address) i povukao se na svoje imanje.

1803. godine – SAD su od Napoleona Bonaparte, za 15 miliona dolara kupile Luizijanu koja je istog dana 1812. godine i formalno ušla u sastav američke države kao njena 18. članica.

1804. godine – U borbama u Surinamu Britanci su prvi put upotrebili šrapnel, nazvan po izumitelju Henriju Šrapnelu.

1870. godine – Rođen je austrijski kompozitor mađarskog porekla Franc Lehar, najznačajniji predstavnik bečke operete u prvoj polovini 20. veka. Najpoznatija dela: “Vesela udovica”, “Zemlja smeška”.

“Doručak na travi” – Eduard Mane

1883. godine – Umro je francuski slikar Eduar Mane, jedan od začetnika impresionizma. Najpoznatija dela: “Doručak na travi”, “Bal u Foli-Beržeru”, “Balkon”, “Olimpija”.

1883. godine – Rođen je češki pisac Jaroslav Hašek, autor romana “Doživljaji dobrog vojnika švejka”.

1893. godine – Rođen je Joahim fon Ribentrop, šef diplomatije nacističke Nemačke. Međunarodni sud u Nirnbergu osudio ga je na smrt zbog zločina u Drugom svetskom ratu. Smrtna kazna vešanjem izvršena je 1946. godine.

1895. godine – Svečano je otvorena Prva internacionalna izložba u Veneciji, koja je vremenom postala najveća smotra savremene likovne umetnosti u svetu, poznata kao Venecijanski bijenale.

1900. godine – Havaji su postali sastavni deo SAD.

1909. godine – Rodđena je holandska kraljica Julijana. Kraljica je postala 1948. godine, a 1980. godine abdicirala je u korist starije kćerke Beatrise.

1915. godine – U Parizu je osnovan Jugoslovenski odbor, organizacija srpskih, hrvatskih i slovenačkih političkih emigranata iz Austro-Ugarske koja je u vreme Prvog svetskog rata vodila akcije za oslobađanje južnoslovenskih zemalja od Austro-Ugarske i za njihovo ujedinjenje sa Srbijom i Crnom Gorom.

1934. godine – Austrija je donela novi ustav kojim je ozakonjena diktatura kancelara Engelberta Dolfusa.

1941. godine – Nezavisna Država Hrvatska donela je zakon o rasnoj pripadnosti na osnovu kojeg su počeli progoni Srba, Jevreja i Roma.

1945. godine – Adolf Hitler i njegova ljubavnica Eva Braun izvršili su samoubistvo u podzemnom bunkeru u Berlinu. Ruske trupe ušle su u centar Berlina, osvojile Rajhstag i druge državne institucije, dok su savezničke trupe osvojile Minhen, a francuske ušle u Austriju.

1945. godine – Jugoslovenska vojska oslobodila je u Drugom svetskom ratu ustaški logor Jasenovac.

1953. godine – U Beogradu je za posetioce otvoren Železnički muzej, prvi takav muzej u Jugoslaviji, osnovan u februaru 1950. godine.

1973. godine – Predsednik SAD Ričard Nikson prihvatio je odgovornost za prisluškivanje stranačkih protivnika u Votergejtu 1972. godine, što je dovelo do njegove ostavke u avgustu 1974. godine.

1975. godine – Padom Sajgona u koji su ušle snage Severnog Vijetnama, okončan je vijetnamski rat. U tridesetgodišnjem ratu poginulo je oko 58.000 Amerikanaca i tri miliona Vijetnamaca, od kojih dva miliona civila.

1989. godine – Umro je italijanski filmski režiser Serdjo Leone autor “špageti” vesterna (“Za šaku dolara”, “Zovem se Niko”, “Bilo jednom na Divljem zapadu”, “Dogodilo se u Americi”).

1991. godine – U ciklonu u Bangladešu je poginulo najmanje 125.000 ljudi.

1995. godine – Predsednik SAD Bil Klinton naložio je prekid trgovine s Iranom i zabranio investicije u tu zemlju, optuživši Teheran da podržava međunarodni terorizam.

1999. godine – U vazdušnim napadima NATO na SR Jugoslaviju pogodjene su zgrade Ministarstva odbrane i Generalštaba Vojske Jugoslavije u užem centru Beograda.

2000. godine – Preminuo bivši premijer Danske Pol Hartling, koji je 1978. godine postao Visoki komesar UN za izbeglice, a 1981. godine dobio Nobelovu nagradu za mir.

2002. godine – Predsednik Zimbabvea Robert Mugabe proglasio je vanredno stanje u zemlji zbog velike nestašice hrane koja je dovela hiljade stanovnika na ivicu gladi. Kriza sa hranom nastupila je usled suše, ali i zbog zatvaranja farmi koje su držali belci.

2003. godine – SAD, Rusija, Evropska unija i UN zvanično su objavile “mapu” za mirovno pregovore Izraela i Palestine, koji bi trebalo da dovedu do stvaranja nezavisne palestinske države 2005. godine.

2005. godine – Na jugu Iraka međunarodni istražitelji su otkrili masovnu grobnicu sa 1.500 tela, za koju se veruje da su većinom ubijeni Kurdi koji su tokom 80-tih godina prošlog veka, u vreme režima Sadama Huseina bili primorani da napuste svoje domove na severu zemlje.

2007. godine – Književnica Jara Ribnikar preminula je u 95. godini u Beogradu. Autorka je više romana, zbirki pripovedaka i memoarske proze, a prevodila je sa češkog i nemačkog. Najpoznatija dela: “Nedovršeni krug”, ” Pobeda i poraz”, “Jan Nepomucki”.

2008. godine – Švajcarski hemičar i pronalazač halucinogenog narkotika LSD Albert Hofman preminuo je u Bazelu u 102. godini. Hofman je prvi put proizveo LSD 1938. godine dok je u medicinske svrhe istraživao pečurke.

2009. godine – Američki proizvođač automobila Krajsler proglasio je bankrotstvo nakon neuspelih pregovora sa kreditorima o restrukturisanju njegovih dugova. Istovremeno je Krajsler sklopio dogovor o udruživanju sa italijanskim Fijatom.

2009. godine – Ubijeno je 13 lica, a 15 ranjeno kada je neidentifikovani napadač otvorio vatru na studente univerziteta u Bakuu, Azerbejdžan.

2011. godine – Argentinski pisac Ernesto Sabato, autor romana “Tunel”, “O junacima i grobovima” i “Abadon, anđeo uništenja” umro je u 99. godini.

2013. godine – Holandski prestolonaslednik Viljem-Aleksandar (46) ustoličen je za kralja, nakon što se njegova majka kraljica Beatriks (75), posle 33 godine, zvanično povukla s trona.

2015. godine – Demonstracije u znak solidarnosti sa protestom u Baltimoru, protiv rasne diskriminacije i prekomernog nasilja policije koja je izazvala smrt afroameričkih ljudi u Klivlendu, Fergusonu, Misuriju, Njujorku i drugim gradovima SAD, održane su širom Amerike.