Na današnji dan Novi Sad postao slobodan kraljevski grad

Povezane objave

• Ko su zaista bile amazonke? 02/10
• Ubrzani rast nivoa okeana 24/04
• Zanimljivosti Central parka 04/06

Na današnji dan, 1. februara 1749. godine, Novi Sad je dobio status slobodnog kraljevskog grada ukazom austrijske carice Marije Terezije.

Tada je Novi Sad nazvan Neoplanta, a Srbi su ga nazvali Novi Sad – što je bukvalan prevod latinskog naziva.

Nakon proterivanja Turaka pred kraj 17. veka, Austrijanci, čija je ovo bila teritorija, podigli su mostobran oko kog je niklo naselje, pre svega vojnika, zanatlija i trgovaca.

Novonastalo naselje je nazvano Racko (Srpsko) selo, a kasnije Petrovaradinski šanac, da bi – kako se naselje uvećavalo – građani poželeli da imaju slobodu u svom gradu.

Finansijskim otkupom od 80.000 forinti građani leve obale Dunava od carice Marije Terezije otkupili su grad, čime je ovo naselje zaslužilo status slobodnog kraljevskog grada pod imenom Novi Sad.

Ovaj status je Novom Sadu omogućio da njime upravlja slobodno izabrani Magistrat, a 4.620 stanovnika tada dogovorilo se da se naizmenično na čelnim funkcijama nađu pravoslavac i katolik – zbog srpskog i nesrpskog stanovništva koji su tu živeli.

Čim je nastao grad Novi Sad, stanovništvo je brinulo o svom duhovnom i kulturnom životu. Tako su počele da niču crkve, među kojima su prve pravoslavne bile Nikolajevska, Saborna, Uspenska i Almaška.

Osim pravoslavaca u Novom Sadu su živeli i romokatolici, grkokatolici, pripadnici reformatske, protestantske i jermenske crkve, a kasnije je izgrađena i jevrejska sinagoga.

Pored crkvenih objekata građene su škole, a Novi Sad je u 19. veku imao dve gimnazije – srpsku i mađarsku, ali i druge škole.

Osim crkava i škola, u Novom Sadu su brzo počele da se osnivaju i druge kulturne institucije, kao što je Srpska čitaonica – 1845. godine i Srpsko narodno pozorište – 1861. godine.

Međutim, najznačajnijih događaj u kulturnoj istoriji Novog Sada je preseljenje Matice srpske iz Budimpešte gde je nastala 1826. godine u Novi Sad – 1846. godine.

Tokom 19. veka Novi Sad će postati veliki kulturni centar srpskog naroda, a svoj današnji značaj grad dobija posle oslobođenja i prisajedinjenja Vojvodine Srbiji 1918. godine.

Stanovništvo Novog Sada 1. februara slavi Dan Grada.