Na današnji dan – 2. jun

Povezane objave

• Na današnji dan – 13. oktobar 12/10
• Na današnji dan – 28. novembar 27/11
• Na današnji dan – 18. oktobar 17/10

Dogodilo se na današnji dan – 2.6.

624. godine  –  Rođen je poljski vojskovođa i kralj Jan III Sobjeski. Oslobodio je Beč od turske opsade 1683. godine i time sprečio dalji prodor Turaka u srednju Evropu. Slavljen je kao spasilac Evrope i njene kulture.

1740. godine  –  Rođen je francuski pisac Donasjen Alfons Fransoa de Sad, poznat kao Markiz de Sad. Njegovi romani smatraju se patološkom pornografijom, ali i delima koja ruše ustaljene društvene norme. Dela: “Justina”, “Žilijeta”, “120 dana Sodome”. Od njegovog prezimena potiče izraz sadizam.

1771. godine  –  Rusija je u ratu sa Turskom preuzela poluostrvo Krim.

1790. godine –  U Novom Sadu je otvorena prva knjižara. Vlasnik Emanuel Janković štampao je u svojoj štampariji i prvi katalog knjiga.

1840. godine –  Rođen je engleski pisac Tomas Hardi. Važio je za najboljeg engleskog pisca svoga vremena, ali je zbog slobodoumnog stava o ljubavi i braku dolazio u sukob sa društvenim konvencijama. Najpoznatija dela: “Pod zelenim drvetom”, “Daleko od razuzdane gomile”, “Povratak domoroca”, “Tesa od D’Abervilovih”, “Neznani Džud”.

1857. godine –  Rođen je engleski kompozitor i violinista Edvard Vilijam Elgar. Njegova dela, od kojih su najpoznatiji oratorijum “Gerontijusov san” i koncertna uvertira “Enigma varijacije”, znatno su doprinela obnovi engleske muzike na prelazu u 20. vek.

1882. godine –  Umro je italijanski revolucionar Đuzepe Garibaldi, vođa pokreta za nezavisnost i ujedinjenje Italije. Legendarnim pohodom sa svojim dobrovoljcima (“hiljadu crvenih košulja”) oslobodio je 1860. godine Siciliju od vlasti Burbona i u septembru trijumfalno ušao u Napulj. Izabran je za poslanika Rima 1874. godine, ali je odbio počasti kralja Viktora Emanuela, titule vojvode i maršala.

Džoni Vajsmiler – olimpijac i prvi Tarzan

1904. godine –  Rođen je američki olimpijski šampion i filmski glumac Džoni Vajsmiler. Prvi je uspeo preplivati 100 metara za manje od jednog minuta. Osvojio je tri zlatne medalje na Olimpijskim igrama 1924. godine i dve 1928. godine. Poznatiji je, međutim, kao tumač glavne uloge u filmovima o Tarzanu.

1924. godine –  Američki Kongres priznao je državljanstvo Indijancima, starosedeocima na teritoriji na kojoj su stvorene SAD.

1940. godine –  Rođen je grčki kralj Konstantin II, poslednji monarh Grčke. Krunu je nasledio od oca Pavla I 1964. godine, a tri godine kasnije, kada je vojna hunta preuzela vlast u Grčkoj, bio je primoran da ode u izgnanstvo. Vojne vlasti su 1973. godine ukinule monarhiju.

1946. godine –  Italijani su se na referendumu izjasnili za republiku time odbacili monarhiju Savojske dinastije.

1949. godine –  Država Transjordanija je promenila naziv u Hašemitska kraljevina Jordan.

Kraljica Elizabeta II

1953. godine –  Britanska kraljica Elizabet II krunisana je u Vestminsterskoj katedrali u Londonu. To je bilo prvo krunisanje u istoriji koje je prenosila televizija.

1955. godine –  Jugoslovenski i sovjetski lideri, Josip Broz Tito i Nikita Hruščov, potpisali su Beogradsku deklaraciju kojom su normalizovani odnosi Jugoslavije i SSSR, narušeni rezolucijom Informbiroa iz 1948. godine.

1965. godine –  U eksploziji mine u japanskom rudniku uglja blizu Fukuoke poginulo je najmanje 200 rudara.

1966. godine –  Američki vasionski brod Servejer izveo je prvo uspešno meko spuštanje na mesec i počeo da šalje prve slike mesečeve površine.

1969. godine –  U sudaru australijskog nosača aviona “Melburn” i američkog razarača “Frenk E. Evans” u Južnokineskom moru, poginula su 74 američka mornara.

1979. godine –  Papa Jovan Pavle II stigao je u Poljsku, u prvu posetu pape jednoj komunističkoj zemlji.

1983. godine –  SSSR je sa satelita u zemljinoj orbiti lansirao novu vasionsku sondu za istraživanje planete Venere.

1987. godine –  Umro je španski gitarista Andres Segovija, koji se proslavio interpretacijama klasične muzike na gitari. Transkribovao je za gitaru kompozicije Johana Sebastijana Baha i Hendla (Handel).

1992. godine –  Danci su se na referendumu izjasnili protiv Mastrihtskog ugovora Evropske unije.

1993. godine –  Na prvim slobodnim izborima u Burundiju Melhior Ndadaje pobedio je vojnog predsednika Pjera Bujoju, čime je u toj afričkoj zemlji prvi put šef države postao pripadnik većinskog plemena Hutu.

1997. godne –  Timothy Makvej proglašen je krivim za podmetanje bombe u federalnu zgradu u Oklahoma Sitiju 1995. godine, kada je poginulo 168 ljudi. Makvej je osuđen na smrt i pogubljen na električnoj stolici 10. juna 2001. godine.

1997. godine – Umrla je američka teniserka Jelen Jakobs (88). U karijeri osvojila je četiri američke titule u singlu (1932-1935), a Vimbldon 1936. godine kada je proglašena prvom igračicom sveta.

1998. godine –  Srpska policija u Beogradu presrela je i brutalno pretukla studente koji su krenuli prema zgradi Vlade Srbije da izraze protest zbog novog Zakona o univerzitetu.

1999. godine –  Žene Japana izborile su se za upotrebu pilula za kontracepciju, tri decenije nakon što se pilula pojavila na Zapadu.

2000. godine –  Glavni tužlac Međunarodnog suda za ratne zločine u Hagu Karla del Ponte izjavila je u Savetu bezbednosti UN da nema osnova za pokretanje istrage o eventualnim ratnim zločinima NATO-a tokom bombardovanja SR Jugoslavije 1999. godine.

2001. godine –  Kolumbijska vlada i pobunjenici, pripadnici levičarskog FARC pokreta, potpisali sporazum kojim je dozvoljena prva razmena zatvorenika u 37 godina dugom ratu.

2002. godine –  Na referendumu u Švajcarskoj usvojen je predlog da se ublaži  izuzetno strog zakon o abortusu, čime bi se zakonodavstvo u toj oblasti približilo pravnoj regulativi drugih evropskih država.

2004. godine –  Umro je bugarski operski pevač Nikolaj Gjaurov, čuven po ulogama Don Bazilija u “Seviljskom berberinu” i Mefistofelesa u “Faustu”.

2005. godine –  Umro je Džordž Majkan, legendarni američki i svetski košarkaš i prva superzvezda NBA lige.

2008. godine –  Umro je legendarni američki ritam i bluz muzičar Bo Didli. Među njegovim hitovima su “I’m a Man”, “Who Do You Love”, “Before You Accouse Me” i “Mona”.

2014. gdine –  Španski kralj Huan Karlos Prvi odrekao se prestola u korist svog sina, princa Felipea. Huan Karlos je na tronu bio 39 godina. Na presto je došao posle smrti diktatora Franciska Franka u novembru 1975. godine.